LEKI PRZECIWWIRUSOWE • budowa wirusa – podwójna lub pojedyncza nić DNA lub RNA w białkowej otoczce (kapsyd); niektóre wirusy – otoczka lipoproteinowa; • brak metabolicznej maszynerii – używają komórki gospodarza; • DNA wirusy korzystają z enzymów gospodarza; • większość RNA wirusów nie wymaga enzymów gospodarza (wyjątek: wirusy grypy – aktywna transkrypcja w jądrze komórek gospodarza); • retrowirusy – odwrotna transkryptaza – kopia DNA z wirusowego RNA; • pojedyncze zmiany w nukleotydach – substytucja aminokwasu w białku docelowym oporność wirusów na lek; • trudne leczenie – leki hamujące replikację wirusów wpływają na komórki gospodarza; • objawy pojawiają się po rozmnożeniu się wirusów. 1 1. Podstawowe leki przeciwwirusowe A. Acyklowir • hamuje replikację wirusów opryszczki typu 1 i 2 (HSV) , słabiej działa na VZV, CMV i EBV; • mechanizm działania: w zakażonych komórkach ulega fosforylacji do czynnego trifosforanu acyklowiru, który hamuje syntezę DNA w dwojaki sposób: hamuje inkorporację trifosforanu deoksyguanozyny do wirusowego DNA oraz wbudowuje się do łańcucha wirusowego DNA; • powinowactwo wirusowej kinazy tymidynowej do acyklowiru jest kilkaset razy większe niż kinazy komórek gospodarza; • wskazania: zapalenia rogówki, opryszczka narządów płciowych, zapalenie mózgu wywołane HSV, u osób z obniżoną odpornością w przebiegu półpaśca i ospy wietrznej, zakażenia CMV, zakażenia EBV; • przeciwwskazania : nadwrażliwość na lek, ostrożnie stosować w niewydolności nerek, u chorych odwodnionych otrzymujących duże dawki acyklowiru (możliwość krystalizacji); • działania niepożądane: stosunkowo rzadko powoduje objawy niepożądane; ostra niewydolność nerek (zwykle odwracalna po odstawieniu leku, nawodnieniu chorego), po podawaniu i.v. może spowodować zapalenie żyły; • acyklowiru nie wolno podawać w szybkim bezpośrednim wstrzyknięciu i.v., może krystalizować w cewkach nerkowych. B. Gancyklowir • pochodna acyklowiru; • hamuje replikację wirusów Herpes; wrażliwe na jego działanie są wirusy: cytomegalii , Herpes simplex typu 1 i 2, Herpes varicella- zoster, Herpes typ 6, Epsteina i Barr i zapalenia wątroby typu B; • mechanizm działania: czynną postacią jest trifosforan gancyklowiru, który działa jako fałszywy substrat i hamuje wirusową polimerazę DNA; w zakażonych komórkach lek ulega znacznie szybciej fosforylacji do mono-, di- i trifosforanu niż u zdrowych; • hamuje namnażanie wirusa cytomegalii w ostrej fazie zakażenia,
(…)
…
wątroby, miopatia, neuropatia obwodowa, lipoatrofia, supresja szpiku
kostnego, osteopenia, osteoproza.
ZYDOWUDYNA (AZT, Retrovir, ZDV)
pierwszy preparat o udowodnionej aktywności antyretrowirusowej (87’);
wysoka biodostępność, dobrze przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego
– hamuje rozwój encefalopatii związanej z AIDS;
dobrze tolerowana przez pacjentów;
działania niepożądane: ze strony p. pok., bóle głowy…
…, herpes noworodków i zoster lub
ospa u pacjentów z upośledzoną odpornością; umiarkowanie skuteczna
w zakażeniach skórno-śluzówkowych HSV;
• działania niepożądane: nudności, wymioty, biegunka, spadek wagi ciała;
widarabina działa terato- i mutagennie oraz mielotoksyczne
H. Amantadyna
• lek przeciwwirusowy, stosowana również w chorobie Parkinsona
(ułatwia uwalnianie dopaminy);
• hamuje uwalnianie materiału genetycznego wirusa grypy typu A
z nukleokapsydu do komórki i dalsze etapy jego replikacji;
• bardzo dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego;
• wskazania: choroba Parkinsona, zapobieganie zakażeniu wirusem grypy
u osób szczególnie narażonych, z przeciwwskazaniami do szczepień;
• działania niepożądane: zawroty głowy, bezsenność, rozdrażnienie,
depresja, niepokój, omamy, splątanie, zaburzenia ze strony…
… czy szpiku, upośledzona czynność
OUN, niewyrównana marskość wątroby, aktualne albo niedawne leczenie
preparatami immunosupresyjnymi;
• działania niepożądane: są liczne; w początkowym okresie leczenia objawy
grypopodobne, niekiedy występuje granulocytopenia, małopłytkowość,
niedokrwistość ustępujące po zakończeniu leczenia; w trakcie leczenia
interferonem mogą pojawić się przeciwciała wiążące interferon…
… odwrotnej transkryptazy (NNRTI).
2. inhibitory proteazy (PI).
4
INHIBITORY ODWROTNEJ TRANSKRYPTAZY (RTI)
A. Nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (NRTI)
• podział:
o pochodne tymidynowe: zydowudyna, stawudyna;
o pochodne nietymidynowe: didanozyna, zalcytabina, lamiwudyna;
o pochodne guanozynowe: abakawir.
• preparat Combivir – połączenie zydowudyny z lamiwudyną;
• mechanizm działania: aktywne…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)