Kultura masowa

Dokument ma 6 stron i porusza zagadnienia takie jak: próba sprecyzowania pojęć kultury masowej i artystycznej, wpływ kultury masowej na społeczeństwo, uniformizacja, nowe środki przekazu, teoria Marshalla McLuhan'a publiczność, społeczeństwo masowe a czas wolny, świat wartości kultury masowej.

Kultura masowa
Próba sprecyzowania pojęć kultury masowej i artystycznej
Trzeba od razu powiedzieć, że definicja nasuwa pewne wątpliwości. Czy za twory kultury artystycznej uznać dzieła powstające w granicach dawno ugruntowanych, tradycyjnych dyscyplin twórczych (takich jak literatura, malarstwo, rzeźba, architektura itd.), a za twory kultury masowej przyjąć rezultaty działania nowych, technik (film, radio, telewizja, itd.), nietrudno wyłowić w tym podziale wiele kłopotliwych niekonsekwencji.
Może więc spróbować przez podział na sztukę podniosłą i niską. „Podniosła” to tematyka religijna lub historyczna “niska” zaś plebejska i obyczajowa (wysoki był dramat, niska komedia) równocześnie zaś wysoka i podniosła była niewątpliwie sztuka dworska i rycerska, podczas gdy niski był folklor wiejski. Podział, o którym mowa zachowywał pewien sens w średniowieczu czy we współczesnym renesansie, ale np. Shakespeare dostarczył pod tym względem kłopotliwych precedensów, wprowadzając w swoich dramatach (a więc podniosłych, np. Henryk V) niskie postacie Falstaffa czy Pistola, niosące ze sobą równie niski ton komedii obyczajowej. Jeśli zaś przyjąć, że chodzi tu przede wszystkim o odróżnienie sztuki uczonej, uprawianej przez wykształconych artystów, od sztuki plebejskiej, zazwyczaj anonimowej, to zauważyć trzeba, że ten istotny przez długie wieki podział nie funkcjonuje we współczesności. Ponieważ żadna z dawnych gałęzi twórczości nie była masowa.
Racjonalne wydaje się poszukiwanie wyróżniającej cechy kultury masowej w jej komercjalizacji, w fakcie, że jej wytwory uważane są za towar konsumpcyjny. Zarzucano jej brak owego elementu szlachetnej bezinteresowności lub przynajmniej wolności od nacisków rynkowych, które stanowiły cechę działań artystycznych podejmowanych w kulturze dawniejszej. Również i to kryterium podziału nie jest obarczone błędami, dawniejsi artyści trudnili się tym co dziś uznajemy za działalność twórczą jak rzemiosłem zapewniającym przeżycie. W pracowniach mistrzów niderlandzkich znajdowało się mnóstwo pejzaży, a klient przychodząc wybierał sobie jakie mu się podobało, tak jak my dzisiaj robimy wchodząc do salonu meblowego i zastanawiając się nad tym czy szafka będzie pasowała do reszty mebli.
W rozważaniach nad kulturą masową przewija się stale jeden w wątek. Jest nim pytanie o wolność samodzielnego wyboru wartości kulturalnych, o swobodę myślenia, o samodzielność rozwoju umysłowego, o wykorzystywanie tych wszystkich możliwości, które tkwią w każdym człowieku. To one rozwinięte czynią zeń wartościową i twórczą osobowość ludzką. Przeciw kulturze masowej przemawia fakt, że wol­ność służy tu przeobra­żeniu nowoczesnego społeczeństwa w społecz­ność myślącą i rea­gującą stadnie i jednakowo, co przekreśla szanse rozwoju osobo­wości ludzkiej w całej jej złożoności i różno­rodności.

(…)

…, buty, nowe maszynki do golenia, przybory domowe, mydła, a także atrakcyjne miejsca wakacyjne, miejsca, gdzie można się osiedlić i kupić tani dom itd. - pojawiają się raz po raz w trakcie programu, zazwyczaj wmontowywa­ne w najciekawsze miejsca akcji. Podobnie czasopisma co najmniej połowę swego miejsca poświęcają reklamie, która czę­sto pod względem plastycznym stanowi znacznie atrakcyjniejszy wystrój…
… jest przeka­zem", zrozumiemy, że istotnym przekazem czy też treścią telewizji na przykład jest próba zorganizowania świata obyczajów i przekonań tych właśnie, rozproszonych, lecz połączonych wspólnym losem ludzi; podsunięcie im skali i wzorów życia ludzkiego. Od tego również, a nie od prób zaszczepiania takich lub innych cenności kultury tradycyjnej na organizmach środków elektronicznych zależą propozycje…
… ofiar, nie jest więc pozbawione sensu. Jeszcze raz, przy tej okazji, odnotować można różnicę między postawą odbiorców kultury tradycyjnej, kolekcjonujących wyselekcjonowane biblioteki, powracających z lubością do ukochanych utworów muzycznych czy kon­templujących ze smakiem wybrane dzieła malarskie, a zachłanną żarłocznością publiczności kultury masowej. Postawa konsumpcyjna jednakże rozszerza…
… w sposób, jaki określone typy dziewcząt przedstawiają na ekranie kina, telewizji czy na zdjęciu w gazecie.
Jest oczywiste, że przytłaczająca większość utworów produkowanych przez kulturę maso­wą dotyczy ludzi młodych. Młodzi są zazwy­czaj bohaterowie filmów i widowisk telewizyj­nych, o młodych lub o młodości śpiewają pio­senki. Słowo "młodość" lub "młody" umiesz­czone w tytule stanowi magnes dla publiczności…
…, a więc jako „gra” i „widowisko” lub „zabawa” i „rozrywka”, oraz „audytorium” i „publiczność”.
Krytycy kultury masowej twierdzą, że przekształcenie się gry w widowisko i audytorium w publiczność jest jednym z najdotkliwszych ciosów, jakie elektroniczne środki masowego przekazu zadały kulturze ludzkiej. Miliony ludzi z uczestników wydarzeń, które można traktować jako wielkie gry - polityczne kulturalne czy sportowe…
... zobacz całą notatkę