Porusza zagadnienia takie jak: rozwój bibliofilstwa, sytuacja w Królestwie Polskim po 1863, głód intelektualny. Notatka porusz zagadnienia takie jak: czasopisma, księgarze, Stanisław Arct, Edward Koliński
Książka i czasopisma adresowane do młodego odbiorcy dostępne w czytelni - wypożyczalni i księgarni Edwarda Kolińskiego w Warszawie w świetle katalogu firmy z 1905 roku.
1. W całym okresie zaborów obserwujemy wśród warstw wykształconych rozwój bibliofilstwa, ale najczęściej zbieractwa publikacji dotyczących spraw Polskich, traktowanego jako patriotyczny obowiązek, w celu zachowania dla przyszłości świadectw polskiej kultury. Kolekcjonerom polskim zazwyczaj nie chodziło o piękno opraw czy czcionki, lecz o zabytki dawnego polskiego piśmiennictwa. Tak bywało i w innych krajach uciskanych odmiennie, niż bibliofilie w państwach wolnych, którzy skupiali się głównie na zainteresowaniu i propagandzie estetyki druku, poszukiwali rzadkości, cennych opraw lub książek z określonej wąskiej dziedziny.
Inaczej też niż w wolnych państwach wyglądały u nas plany i programy wydawnicze świadomych narodowo wydawców. Starali się oni m. in. Realizować edycję klasyków polskich, źródeł do historii Polski oraz wydawać takie książki autorów współczesnych, co do których mieli pewność, iż będą pożyteczne dla rozwoju świadomości narodowej.
Jak biblioteki tak i coraz więcej drukarni i księgarni zaczynało się uwalniać w XIX wieku od opieki i zależności od dworu magnata, klasztoru, od tego „uprzywilejowania”, które dawało korzyści, ale było też uciążliwością. Przedsiębiorstwa zaczynały działać w oparciu o prawa rynku i rozeznania potrzeb kręgów czytelniczych, adresatów, do których kierowano wydawnictwa.
Drukarze z reguły byli rzemieślnikami przyuczonymi normalną cechową drogą do fachu, natomiast księgarze bywali ludźmi przypadkowymi, często handlującymi także innymi towarami. Jeszcze długie lata w XIX stuleciu handel książkami bywał prowadzony ubocznie, np. przez handlarza win, tekstyliów a najczęściej - przyborów piśmienniczych.
W początkach stulecia przeciętny drukarski poziom wydawnictw był dość niski, zaś ilustracje często wykonywane za granicą lub oparte na zagranicznych szablonach.
Wysokie ceny książek w porównaniu do innych towarów i usług były obok innych przyczyn hamulcem rozwoju ruchu wydawniczego i obrotu książką. Przy małych więc, z obawy ryzyka nakładach, rzemieślniczo-chałupniczym wytwarzaniu oprawy, książka była towarem luksusowym. Zbyt wysoki nakład „zamrażał” wydawcom ich kapitały, jeśli książki źle się rozchodziły.
Mimo trudności, jakie stwarzało istnienie kordonów zaborczych, książki krążyły między zaborami , trudniej było natomiast sprowadzać zakazane politycznie książki z zagranicy. Książka polska od swej strony zewnętrznej szła w ślady książek zagranicznych. Kompozycja karty tytułowej, miejsce autora czy tłumacza na karcie tytułowej, pojawienie się okładek zadrukowanych, potem obwolut itd., nie odbiegały na ogół od tamtych wzorców.
(…)
…: Balladyna. Lilla Weneda. Srebrny sen Salomei. Ojciec zadżumionych. List do Aleksandra H.” 1874
Żeromski St. „Ludzie bezdomni” 1900/ „Popioły” 1904/ „Opowiadania: Doktor Piotr. Cokolwiek się zdarzy. Zmierzch. Złe przeczucie. Zapomnienie. Pokusa. Siłaczka. Niedziela” 1900
Twain M. „Skradziony słoń biały” 1886
Sienkiewicz H. „Latarnik. Niewola tatarska Jamioł. Bartek zwycięzca” 1886
Bibliografia:
Encyklopedia…
… i Radomiu. Publikował obszerne katalogi swej księgarni: Nowe książki…do nabycia w księgarni… (1891, 1892, b.r.), Katalog dzieł wyborowych z lat ostatnich… (b.r., 1897, 1900), obejmujące również wydawnictwa własne. W 1895 r. brał udział w wystawie drukarskiej w Petersburgu. Prawdopodobnie był spokrewniony z drukarzem łódzkim-Walentym Kolińskim i Karoliną Kolińską, z którą miał kontakty wydawnicze.
3…
… warszawskich. Prowadził działalność wydawniczą zarówno książek naukowych jak również literatury pięknej. Cenną pozycję wydawniczą stanowiły „Wiadomości Bibliograficzne Warszawskie”. W latach 1887-1891 wydawał tygodnik „Życie”, założony i redagowany przez Z. Przesmyckiego (Miriama). Wydawnictwo Paprockiego ukazywały się zawsze w bardzo starannej szacie.
Od 1890r. redagował i wydawał miesięcznik „Katalog Nowych…
…, Chmielewski, umiał je również odnaleźć w powieściach dla młodzieży.
Czołowi pisarze drugiej połowy XIX wieku: Prus, Orzeszkowa, Sienkiewicz mieli w swoim wczesnym dorobku utwory napisane według kanonu tzw. powieści tendencyjnej. Ukazywali się w nich świat idealnie uporządkowany, a „pozytywny bohater”, miał być wzorem przyświecającym całemu społeczeństwu w dążeniu do osiągnięcia dobrobytu i postępu. Utwory…
…, bardziej atrakcyjną, pozbawioną natrętnego dydaktyzmu i moralizatorstwa. A że nie była to literatura pozbawiona wartości, świadczy fakt, że o pozytywistycznej powieści tendencyjnej pamięta się dziś tylko jako o dokumencie, natomiast autorzy, którzy niezależnie od aktualnego „zamówienia pedagogicznego” pozostali wierni „egzotyce”, cieszyli się wśród młodzieży dużym powodzeniem, a książki ich są do chwili obecnej…
… związany z drukarstwem, a później także z księgarstwem, stopniowo uzyskiwał odrębność dzięki usamodzielnieniu czynności wydawniczych i odłączeniu ich od czynności technicznych i handlowych.
W wieku XIX rozgraniczenie wydawania książek, drukarstwa i handlu księgarskiego było już w znacznej mierze przeprowadzone, zwłaszcza w krajach przodkujących w produkcji wydawniczej. Na ziemiach polskich przez cały wiek…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)