To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Kontratypy wyłączające bezprawność.
Kontratyp pojawia się tam, gdzie zachodzi kolizja dóbr prawnie chronionych tzn. iż danie posłuchu normie, za której przekroczenie grozi sankcja karna oznacza jednocześnie poświęcenie innego dobra prawnego, a więc niezrealizowanie normy odnoszącej się do innego dobra prawnego. Chodzi o pewną sytuację konfliktu, który może być rozstrzygnięty, ze względu na okoliczności faktyczne wyłącznie przez poświęcenie jednego z dóbr pozostających w konflikcie. Ten konflikt dóbr prawnie chronionych może mieć charakter aktualny albo potencjalny.
Charakter aktualny ma konflikt dwóch dóbr wówczas kiedy w danej chwili nie jest możliwe utrzymanie, ochrona obu dóbr - dobra pozostają w takim konflikcie, że aby ochronić jedno trzeba poświęcić drugie. Klasycznym przykładem jest tutaj obrona konieczna - albo ja zginę, albo zginie potencjalny zabójca, nie ma możliwości żeby i moje życie i życie zabójcy było zachowane. Takim przykładem jest również stan wyższej konieczności.
Przy charakterze potencjalnym kolizja polega na tym, że aby osiągnąć pewne dobro w przyszłości muszę poświęcić pewne dobro obecnie. Czyli żeby potencjalnie osiągnąć pewną wartość aksjologiczną dziś muszę poświęcić inną wartość aksjologiczną. Ta kolizja tkwi u źródeł kontratypu zwanego ryzykiem gospodarczym - dziś narażam na szkodę pewne wartości ekonomiczne po to żeby osiągnąć korzyść w przyszłości.
W jaki sposób system prawny postuluje wyjście z tej kolizji? Kolizję dóbr należy rozstrzygnąć w sposób społecznie opłacalny, a więc wybierając dobro wyższej wartości. Jeżeli dochodzi do kolizji dwóch dóbr mam zawsze wybrać dobro wyższej wartości. Jest to banalna zasada ale trzeba ją zapamiętać, bo kodeks karny w sensie redakcyjnym nie wskazuje wprost czy dany przepis rozpoczynający się od słów „nie popełnia przestępstwa kto”, a więc przepis wskazujący jakąś okoliczność wyłączającą odpowiedzialność, z jakiego powodu ową odpowiedzialność karną wyłączono. I my musimy dojść do źródła wykluczenia odpowiedzialności karnej, musimy wiedzieć jakie racje tkwią za określoną regulacją prawną. Tam w kodeksie karnym gdzie wyłączenie odpowiedzialności karnej oparte będzie o kryterium społecznej opłacalności poświęcenia pewnego dobra prawnego, tam gdzie będzie chodzić o wyłączenie odpowiedzialności karnej, bo ktoś chronił dobro większej wartości mamy do czynienia z kontratypem. Gdzie owo uchylenie odpowiedzialności karnej wynika z innych źródeł będzie to być może okoliczność wyłączająca winę, karę lub karygodność. Żeby coś było kontratypem to musi się to opłacać.
Oczywiście to jest idea, zasada, natomiast kolizję dóbr zdarzają się w życiu konkretnym, to nie jest sytuacja wymyślana przez ustawodawcę ale są to realne okoliczności jakie spotykają każdego z nas. Wobec tego zadaniem ustawodawcy jest próba sformalizowania pewnego rozstrzygnięcia, czyli ustanowienia takich stosownych reguł prawnych, żeby rzeczywiście zachowanie się w sytuacji kolizji dóbr społecznie opłacalne miało charakter zachowania legalnego, żeby nie groziła za to kara. Stąd pojawia się pojęcie typu, czy opisu okoliczności wyłączających bezprawność.
(…)
… nie jest usprawiedliwione.
Przekroczenie granic stanu wyższej konieczności. Też istnieje możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary lub możliwość odstąpienia od jej wymiaru. Stan wyższej konieczności nie zna kwalifikowanej postaci przekroczenia granic. Do przekroczenia może dojść w zakresie znamion ocennych: bezpośredniość niebezpieczeństwa, subsydiarność stanu wyższej konieczności, proporcjonalność dóbr.
Kontratyp kolizji…
… pewnego rozstrzygnięcia, czyli ustanowienia takich stosownych reguł prawnych, żeby rzeczywiście zachowanie się w sytuacji kolizji dóbr społecznie opłacalne miało charakter zachowania legalnego, żeby nie groziła za to kara. Stąd pojawia się pojęcie typu, czy opisu okoliczności wyłączających bezprawność. Skonstruowany jest ten opis tak samo jak opis typu czynu zabronionego. Ów opis okoliczności…
… to takie, które wynikają z prawa zwyczajowego. Są takie okoliczności, w których zrealizowanie znamion typu czynu zabronionego polegającego na naruszeniu nietykalności osobistej nie jest czynem bezprawnym. A więc formalnie biorąc pewne zachowanie to jest to co jest opisane jako naruszenie nietykalności innej osoby, ale jak zdarzą się pewne okoliczności, że zrealizują się znamiona kontratypu zachowanie…
… była to nie można się powoływać na kolizję obowiązków), po drugie z zasadą proporcjonalności (należy wybrać wykonanie obowiązku ważniejszego, tego który odnosi się do istotniejszego interesu prawnego). Z taką kolizją obowiązków często mamy do czynienia w ruchu drogowym. Możemy np. albo jechać z dozwoloną prędkością, albo uniknąć wypadku drogowego, czasami uniknięcie wypadku drogowego wymaga od nas przejechania skrzyżowania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)