To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
KONSTYTUCJA:
Konstytucja (od łac. constituo,-ere - urządzać, ustanawiać, regulować) - akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie.
W skład materii konstytucyjnej mogą wchodzić różne zagadnienia. Konstytucja może więc określać: podstawy ustroju społeczno - gospodarczego państwa, ponadto organizację, kompetencje i sposób powoływania najważniejszych organów państwowych, oraz podstawowe prawa, wolności i obowiązki obywatela.
Podręczniki prawnicze określają konstytucję jako ustawę zasadniczą charakteryzującą się specjalnym, wyjątkowym procederem jej zmieniania (wg art 235). Na straży konstytucji stoi głowa państwa, często nad jej przestrzeganiem czuwa specjalny trybunał. Konstytucja jest najwyższym aktem normatywnym. Za pierwszą historycznie uznaje się konstytucję USA (17 września 1787 r.). Za drugą na świecie, a pierwszą w Europie, uznaje się najczęściej polską Konstytucję 3 Maja z 1791 r. Należy zaznaczyć, że czasami za pierwszą na świecie i pierwszą w Europie uznawana jest Konstytucja Korsyki z 1755 r.
Uwagi ogólne o bezpośrednim stosowaniu Konstytucji Konstytucja stwierdza w art. 8 ust. 2, że jej przepisy "stosuje się bezpośrednio", chyba że z ich treści wynika co innego. Cytowane postanowienie zawiera domniemanie mówiące, że większość przepisów Konstytucji nadaje się do bezpośredniego stosowania, czyli że organ państwowy (sąd lub organ administracji publicznej) może w konkretnym przypadku oprzeć swoje rozstrzygnięcie bezpośrednio na przepisie Konstytucji. Przez bezpośrednie stosowanie Konstytucji rozumieć zatem należy sytuację, w której normy ustawy zasadniczej - bez potrzeby ich rozwinięcia i konkretyzacji w ustawach zwykłych - dają podstawę do wydawania aktów indywidualnych i konkretnych (wyroków sądowych, decyzji administracyjnych). Innymi słowy chodzi o określenie pozycji prawnej podmiotu prawa na podstawie samej Konstytucji i to niezależnie od tego, czy w zakresie danego unormowania konstytucyjnego wydana została ustawa (sprzeczność ustawy z Konstytucją), czy też takiej ustawy nie ma. Kwestia bezpośredniego stosowania konstytucji to w zasadzie novum ostatnich dziesięcioleci. W Polsce, zarówno w okresie międzywojennym, jak i w czasie Polski Ludowej, przyjmowano bowiem powszechnie, że normy konstytucyjne nie nadają się do ich praktycznego stosowania, dopóki nie zostaną rozwinięte w ustawodawstwie zwykłym. Konstytucja miała jedynie znaczenie dokumentu programowego, wymagającego konkretyzacji za pomocą przepisów ustawowych. Rozróżniano w związku z tym pomiędzy obowiązywaniem i stosowaniem Konstytucji i kiedy mówiono o tym ostatnim, to zawężano je wyłącznie do wykonywania kompetencji przez organy konstytucyjne państwa. W okresie powojennym w Europie Zachodniej, a od początku lat dziewięćdziesiątych XX w. również w Europie Wschodniej, obserwujemy jednak, wprowadzanie przez poszczególne państwa do swoich konstytucji zasady bezpośredniego stosowania (czy też obowiązywania) przepisów konstytucyjnych, w tym w szczególności tych określających prawa i wolności człowieka i obywatela. Sprawia to, że obywatel (lub inny podmiot uprawniony) może żądać określenia przez sąd swojej sytuacji prawnej na podstawie samej Konstytucji (czyli np. z pominięciem niekonstytucyjnej ustawy). W Polsce znaczącą zmianę w zakresie pojmowania Konstytucji przyniosło wprawdzie już wprowadzenie Trybunału Konstytucyjnego, jednak dopiero Konstytucja z 1997 roku przewidziała wyraźnie w art. 8 ust. 2 zasadę bezpośredniego stosowania najwyższego prawa państwowego. To niezwykle ważne dla ochrony praw jednostki stwierdzenie wymaga jednak wyjaśnienia z trzech powodów
(…)
… podmiotowego. Prawo podmiotowe w prawie administracyjnym określa się mianem publicznego prawa podmiotowego. Podmioty Prawo publiczne charakteryzuje nierównouprawnienie stron stosunków prawnych. Na gruncie teorii państwa i prawa, można to tłumaczyć faktem, iż normy prawa publicznego chronić mają podmiot zbiorowy w postaci całego społeczeństwa. Społeczeństwo to musi zatem być reprezentowane przez swój organ (np…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)