To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Koncepcja wojny sprawiedliwej od średniowiecza do współczesności W średniowieczu teologowie w rozważaniach dotyczących moralności podjęli problematykę stosunków między państwami i prawa rządzącego tymi stosunkami. W centrum ich uwagi znalazły się zagadnienia związane z wojną.
Wojna sprawiedliwa ( bellum iustum ) wg św. Augustyna Stosunek chrześcijaństwa do wojny początkowo był zdecydowanie negatywny. Wskazania Ewangelii zalecające miłowanie nieprzyjaciół, niestawianie czynnego oporu wobec przemocy, a nawet nadstawianie drugie policzka oraz zapowiadające zgubę tym, którzy mieczem wojują, zniechęcały wyznawców chrześcijaństwa do udziału w wojnach. Dopiero w IV w. nastąpiła zmiana poglądów w tym względzie, przy czym wiązało się to z objęciem władzy w państwie rzymskim przez cesarzy chrześcijańskich. Chrześcijańska koncepcję wojny sprawiedliwej rozwinął św. Augustyn. Jego zdaniem, do wojny, która jest obiektywnym złem, wolno się uciec w okolicznościach usprawiedliwionych względami moralnymi, a więc dla ukarania dopuszczających się bezprawia, jeśli inny naród lub państwo odmawia zadośćuczynienia. Ponadto wojna sprawiedliwa powinna zmierzać do zapewnienia pokoju.
Wojna sprawiedliwa wg św. Izydora Sewilskiego, Rajmunda z Perjafort i Henryka z Seguzy Teologowie średniowieczni dalej rozwijali koncepcję wojny sprawiedliwej. Według św. Izydora Sewilskiego (VII w.) wojna sprawiedliwa powinna być potwierdzona prawidłowym wypowiedzeniem. Rajmund z Perjafort (XIII w.) rozszerzał to pojęcie, obejmując nim nawet w określonych przypadkach wojny zaczepne. Zgodnie z jego poglądami, istniały następujące warunki wojny sprawiedliwej:
osoba - osoba wojująca winna nadawać się do walczenia, czyli być osobą świecką, ponieważ duchownemu nie wolno rozlewać krwi z wyjątkiem wypadku nieuniknionej konieczności;
przedmiot - prawowity przedmiot wojny to wyłącznie odzyskanie własności lub obrona ojczyzny;
przyczyna - przyczyna zaś to chęć osiągnięcia pokoju; duch - z kolei duch wojny sprawiedliwej nie może zawierać nienawiści, żądzy zemsty ani chciwości. Składać się na niego powinny: miłość, sprawiedliwość i posłuszeństwo. Upoważnienie - może pochodzić jedynie od monarchy natomiast w wypadku wojny za wiarę - od Kościoła.
Do powyższego wyliczenia Paweł Włodkowic dodał, że nie można prowadzić wojen w dni świąteczne.
Henryk z Seguzy (XIII w.) głosił, że wojna sprawiedliwą w zasadzie jest wojna przeciwko niewiernym, natomiast wojny pomiędzy państwami chrześcijańskimi są wojnami prywatnymi, dozwolonymi jedynie w obronie koniecznej lub z upoważnienia wyższej władzy.
Wojna sprawiedliwa wg św. Tomasza z Akwinu
(…)
…, a wskazanie szkody prawa naturalnego dotyczące wojen sprawiedliwych należy traktować tylko jako nakazy moralne. Dlatego też szkoła pozytywistyczna wykształciła przekonanie, że na suwerenność państwa w stosunkach międzynarodowych składają się trzy zasadnicze prawa:
prawo zawierania traktatów (ius tractatuum);
prawo wysyłania i przyjmowania posłów (ius legationis);
prawo do wojny (ius ad bellum).
W praktyce, także w wiekach dominacji doktryny wojny sprawiedliwej, państwa wszczynały wiele wojen niemających nic wspólnego z tak czy inaczej pojmowaną wojną sprawiedliwą. Wojna sprawiedliwa do XX w.
Do XX wieku ustalono następujące warunki usprawiedliwiające wojnę: musi to być wojna obronna i powinna być odpowiedzią na niesprawiedliwą agresję;
musi być rzeczywista możliwość powodzenia akcji zbrojnej…
… wojny sprawiedliwej dopuszcza się jednak odwet nuklearny, który można uważać za adekwatną ripostę w przypadku obrony, gdy państwo posiadające broń nuklearną zostało zaatakowane taką samą bronią.
Wojna sprawiedliwa a Liga Narodów
Warto nasze rozważania uzupełnić o postanowienia Paktu Ligi Narodów, który w istotny sposób ograniczył prawo do wojny. I choć Pakt mówi raczej o okolicznościach…
… w przepisany sposób, a także w przypadkach kiedy sprawozdanie Rady przyjęte zostało niejednomyślnie, a tylko większością głosów, lub nie doszło do przyjęcia sprawozdania Zgromadzenia Ogólnego w określony sposób. Poza wymienionymi w Pakcie przypadkami wojny dozwolonej przyjmowano, że nie budzi zastrzeżeń legalność wojny obronnej
…
…, natomiast wojny pomiędzy państwami chrześcijańskimi są wojnami prywatnymi, dozwolonymi jedynie w obronie koniecznej lub z upoważnienia wyższej władzy.
Wojna sprawiedliwa wg św. Tomasza z Akwinu
Według św. Tomasza z Akwinu, dla stwierdzenia wojny sprawiedliwej niezbędne są trzy elementy:
autorytet panującego, z którego upoważnienia prowadzi się wojnę (auctoritas principis);
prawa intencja (recta intentio…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)