Klasyfikacja górotworu
Istnieje bardzo duża liczba klasyfikacji górotworu jako element rozpoznania masywu gruntowego lub skalnego. Były i są one tworzone przede wszystkim na podstawie doświadczeń poszczególnych specjalistów bądź zespołów specjalistycznych działających w określonych warunkach regionalnych w zakresie projektowania, realizacji czy też nadzoru robót podziemnych. W zależności od przeznaczenia klasyfikacje są niewątpliwie obciążone subiektywnym poglądem na cel, jakiemu mają one służyć. Można wyróżnić trzy rodzaje klasyfikacji:
geologiczne zawierające przede wszystkim elementy poznawcze masywów skalnych,
geotechniczne dotyczące nośności i stateczności masywu w otoczeniu wykopów i wyrobisk podziemnych,
technologiczne związane głównie z metodami i kosztami realizacji robót podziemnych.
Bardzo zróżnicowane kryteria poszczególnych klasyfikacji mają też różną wagę ważności nie tylko w zależności od celu, ale także rejonu czy rodzaju masywu, w którym prowadzone są roboty. 2 tych względów wybór właściwej klasyfikacji musi wynikać z unormowań prawnych, które nadadzą temu wyborowi ujednolicony charakter. Przepis normowy może być doskonalony, ale musi obowiązywać, aby skłonić specjalistów do ukierunkowanego działania. Przykładem mogą być klasyfikacje masywów gruntowych, które są ukierunkowane przepisami normowymi i jeśli nawet ulegają modyfikacji, to z zachowaniem wspólnej zasady oceny ich parametrów. Stosowane powszechnie klasyfikacje gruntów są wykorzystywane, między innymi, do wyceny robót ziemnych, co ma bardzo ważne znaczenie w przetargowym procesie kształtowania optymalnych kosztów budowy obiektu. W robotach ziemnych najczęściej występuje pięć rodzajów gruntów, z których cztery - to grunty rozdrobnione niespoiste i spoiste, a piąty rodzaj - to podłoże skaliste bez wyróżnienia bardziej szczegółowych jego cech. Klasyfikacje masywów skalnych to przede wszystkim podział skał na nieraz bardzo liczne grupy i podgrupy ze wskazaniem masywów gruntowych jako jednej grupy charakteryzowanej mało precyzyjnymi ogólnymi cechami. Wyraźnie klasyfikacje te nie przystają do siebie i wymagają ich sprzężenia, jeśli mają służyć budownictwu podziemnemu jako całości i obejmować zarówno masywy skalne jak i gruntowe.
Przykładem bardzo szczegółowej klasyfikacji masywu skalnego jest niewątpliwie geomechaniczna klasyfikacja Bieniawskiego, w której górotwór jest oceniany skalą punktów w przedziale od 0 do 100, które jako wagi dodatnie bądź ujemne są przypisywane następującym parametrom masywu:
• wytrzymałości próby skalnej na jednoosiowe ściskanie, •jakości rdzenia wiertniczego, wskaźnikowi RQD,
• rozstawowi spękań masywu skalnego,
(…)
… uzyskanej punktacji wydziela się pięć klas górotworu, którym przypisuje się:
• stopień, czas stabilizacji wyrobiska,
• spójność i kąt tarcia wewnętrznego jako wytrzymałość masywu na ścinanie,
• sposób wykonania robót pojemnych,
• rodzaj zabezpieczenia wyrobiska podziemnego.
Klasyfikacja dotyczy raczej znanych masywów skalnych, w których przewiduje się wykonywanie robót metodami górniczymi, podzierrirrymi…
… zabezpieczenia w czasie robót odkrywkowych, a raczej nieprzydatne do robót podziemnych (grupa 6). Szczególny rodzaj masywu skalnego bądź gruntowego tworzy rumosz skalny bądź grunty sypkie i upłynnione. Tego typu masyw tworzy zagrożenie jeszcze przed rozpoczęciem robót i wymaga specjalnych metod realizacji budowli (grupa 7).
Podział masywów na siedem kategorii jest zgodny z klasyfikacją Terzaghie*go dotyczącą ciśnienia górotworu i Lauffera opisującą stateczność wyrobiska podziemnego, a nawet klasyfikacją Protodiakonowa, jeśli umieścimy w jednej grupie wszystkie nieznacznie naruszone skały zwięzłe (o współczynniku zwięzłości powyżej 3; /> 3). W klasyfikacji (tab. 1) wyodrębniono więc uogólnione kategorie górotworu nadając im liczbę porządkową I—Vii i nazwę formowanego masywu. Podano krótki opis skał lub gruntów wchodzących w skład masywu, a także charakterystykę zachowania się nie-obudowanego stropu wyrobiska pod2iemnego. Określono nośne właściwości górotworu tworzącego masyw [15, 5,13j:
• wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie,
• współczynnik wytrzymałości na ścinanie^
• pozorny kąt tarcia wewnętrznego (wg Protodiakonowa) <p,
• spójność (wg Bieniawskiego) c,
• kąt tarcia wewnętrznego (wg Bieniawskiego) 0…
…,
• współczynnik odporu (Winklera)
• współczynnik rozluźnienia masywu (wg Kommerella) Odrębnym zagadnieniem jest analiza stateczności górotworu w rejonach wpływów sejsmicznych i parasejsmicznych. W warunkach polskich należą do takich okręgi górnicze, w których występują tzw. szkody górnicze. Zabezpieczenie budowli podziemnych przed szkodami górniczymi musi uwzględniać przede wszystkim wymuszone przemieszczenia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)