KLASYFIKACJA GEOCHEMICZNA PIERWIASTKÓW
WG. GOLDSCHMIDT (1922) - oparta na trzech pierwiastkach wzorcowych - Fe, O, S
Fe - jest wszędzie
O - im bliżej Ziemi tym więcej
S - na powierzchni się utleni, gdy nie ma tlenu (głębiej) tworzy sierczki
SO2 - warunki utleniające
H2S - warunki redukcyjne
Fe łatwo reaguje z O i S w różnych środowiskach ziemskich. Na tej odstawie patrzymy jak inne pierwiastki zachowują się wobec O i S i porównujemy je z Fe.
PIERWIASTKI SYDEROFILNE - żelazolubne (ich powinowactwo do O, S jest mniejsze niż powinowactwo żelaza do O, S0 głównie występują w stanie metalicznym( powinowactwo - łatwość tworzenia związków chemicznych0 mogą być w jądrze Ziemi, np. Co, Ni, Mo Pt, Au, Os, P, As.
PIERWIASTKI CHALKOFILNE
Kruszcolubne, wykazują większe powinowactwo do S niż do Fe, a mniejsze do O niż Fe. W przyrodzie tworzą minerały siarkowe ( Cu, Ag, Zn, Cd, Hg, Pb, Ca, In, Tl, As, Sb, Bi…)
PIERWIASTKI LITOFILNE
Skałolubne, wykazują większe powinowactwo do O niż do Fe, mniejsze do S niż Fe, tworza tlenki, krzemiany, węglany (CaSO4), fosforany (H3PO4), (Si, Al., Mg, Ca, Fe, Na, K, Li, Cs, Ti, Zr, V, Nb, Ta)
PIERWIASTKI ATMOFILNE
Skłonność do uciekania z Ziemi do atmosfery, słabe powinowactwo do O,S i Fe
(H, Ar, gazy szlachetne, C, N, O, S)
PIERWIASTKI BIOFILNE
Występują w organizmach żywych (C, H, N, O, P, S, Fe)
WG. RANKAMA I SAHAMA (1950)
PIERWIASTKI OKSYFILNE - łatwo tworzą związki z tlenem
PIERWIASTKI SULFOFILNE - siarki, arsenki, tellurki, solanki
PIERWIASTKI PRZEJŚCIOWE- charakter się zmienia w zależności od środowiska np. S
WIĄZANIA JONOWE - pierwiastki lub grupy pierwiastków tworzące jony o przeciwnych znakach, przyciągają się do siebie kulombowskimi siłami elektrostatycznymi.
WIĄZANIA KOWALENCYJNE - ATOMOWE - związki tworzą się poprzez osiąganie pełnego oktetu elektronowego przez wspólne użytkowanie jednej lub więcej par elektronowych.
WIĄZANIA METALICZNE - występują w ciałach stałych, siłą wiążąca jest elektrostatyczne oddziaływanie pomiędzy swobodnie przemieszczającymi się elektronami walencyjnymi a atomami składającymi się z jądra oraz elektronów niewalencyjnych.
WIĄZANIA VAN DER WALSA - jest najsłabszym wiązaniem, działają jak dipole wzbudzane przez synchroniczne przemieszczanie się elektronów w powłokach elektronów tak, żeby unikać siebie nawzajem.
WIĄZANIA WODOROWE - powstaje gdy atom wodoru kowalencyjnie związany z atomem o silnej elektroujemności znajdzie się w bliskim sąsiedztwie drugiego elektroujemnego atomu.
(…)
… wartościowość (zastępowanie):
Rb+ -> K+ Hg2+ -> Fe2+ Nb5+ ->Ta5+ Sr2+ -> Ca2+ Fe3+ -> Al3+ F- -> OH- Heterowalentna - wartościowości podstawiających się jonów są różne:
Na + -> Ca2+ Fe2+ -> Al3+ Al3+ -> Si4+ Mg2+ -> Al
Takie podstawienia mamy w krzemianach, minerałach ilastych (illit, kaolinit, montrmolilonit), skaleniach:
Na [AlSi3O8] - Ca [Al2Si2O8]
(albit) (anortyt)
Na+ ->Ca Na+Si4+ -> Ca2+Al3+ Al3+ -> Si4…
… minerału niż w stopie magmowym, ten minerał ma łatwość wbudowywania się w sieć krystaliczną tego minerału -> PIERWIASTEK KOMPATYBILNY
KD≤1 - niewiele pierwiastka przechodzi ze stopu do krystalizującej fazy stałej, a więc jest on trudno akceptowany w sieci krystalicznej -> PIERWIASTEK NIEKOMPATYBILNY
EFEKT ->> pierwiastki niekompatybilne znajdujemy w produktach późnych etapów dyferencjacji magmy (pegmatyty…
…+ -> K+ Hf4+-> Zr4+ I pierwiastek rzadki < I pierwiastek główny DOPUSZCZENIE
W pierwiastka rzedkiego < W pierwiastka rzadkiego Li+ -> Mg2+ biotyt
K-skaleń (Sanidyn) - w roztopionej magmie może przyjmować Na, staje się częściowo sodowy. Gdy lawa się szybko ochłodzi Na nie może się już uwolnić i zostaje w roztworze.
Pertyt - równoległe warstwy skalenia sodowego i potasowego. Tworzy się, gdy następuje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)