KANCEROGENEZA CHEMICZNA
Nowotwór - to zwyczajowa nazwa około 200 chorób charakteryzujących się nienormalnym wzrostem komórek.
Przyczyny nowotworów:
predyspozycje genetyczne (siatkówczak)
czynniki środowiskowe
łącznie grupy 1 i 2 (pergaminowata skóra)
czynniki nieokreślone
Związki o stwierdzonym i przypuszczalnym działaniu rakotwórczym wg atakowanych narządów:
Narząd
Stwierdzono
Nie stwierdzono
Krtań
Azbest, chrom
Mózg
Azbest, chrom
Nerki
Substancje emitowane z pieców koksowniczych
Opłucna
Azbest
Przewód pokarmowy
Azbest Szpik kostny
Benzen, styren, butadien, gumy syntetyczne
Błona śluzowa nosa
chrom, nikiel, pył drzewny
Wątroba
Chlorek winylu
PCB, DDT, aldrin
Skóra
Arsen, oleje chłodząco - smarujące, sadze, popioły, substancje emitowane z pieców koksowniczych
Pęcherz moczowy
4-aminobifenyl
Płuca Arsen, , azbest, eter chlorometylowy, chromiany, nikiel, iperyt, sadze, smoły, uran
Beryl, kadm, chloropren, ołów
Wieloetapowy rozwój raka - koncepcja inicjacji oraz promocji nowotworu: inicjację powoduje wzajemne oddziaływanie związku genotoksycznego z DNA komórkowym
nienaprawione uszkodzenie DNA powoduje stałą mutację komórki w formie utajonej
okres utajony u człowieka może wynieść nawet 20 lat
przedrukowa ekspozycja komórki na działanie promotora przekształca ją na nieodwracalny stan uzłośliwienia
promocja jest procesem powolnym (np. dym papierosowy).
Typy kancerogenów:
genotoksyczne:
oddziałują bezpośrednio lub pośrednio z DNA (mutageny)
mają potencjalną możliwość zmiany kodu genetycznego
działają bezpośrednio na silne elektrofile (epoksydy, laktony, episiarczki, azarydyny)
działające pośrednio czynniki (promieniowanie jonizujące) - reagują z innymi niż DNA substratami, uwalniając rodniki tlenowe i hydroksylowe; rodniki oddziałują z DNA i powodują przerwanie nici lub rozpad zasad purynowych.
epigenetyczne;
ciała stałe (azbest, krzemionka)
immunopresory (azapuryna)
promotory (fenobarbitale, octan forbolu, PCB, dioksyny, DDT)
jony metali (Ni, Be, Cr, Pb, Co, Mg, Ti)
Kokancerogeny - związki wzmacniające aktywność kancerogenów, (wzmagają przemianę nowotworową):
(…)
… wzmacniające aktywność kancerogenów, (wzmagają przemianę nowotworową):
katechole - składniki dymu tytoniowego wzmagają działanie PAH
azbest - wzmaga działanie kancerogennego dymu tytoniowego
niektóre promotory:
- estry forbolu - pochodne diterpenów z oleju krotonowego
- kwasy żółciowe
- alkohol (u palaczy papierosów rzadko występuje rak górnej części przewodu pokarmowego lub jamy ustnej, ale u palaczy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)