26.c K. Dybciak: Istota i struktura krytyki literackiej (w: Problemy teorii literatury s.3.) rozmaite formy twórczości krytycznoliterackiej i wielość jej poziomów;
płynność granic krytyki;
krytyka - pogranicze, krótkie dzieje, brak tradycji własnej, destabilizacja podstawowych kategorii;
warunek konieczny zaliczenia tekstu do krytyki: metaliterackość (a w wymiarze dynamicznym: działanie kulturalne, mające związek z literaturą);
specyficzna cecha krytyki literackiej - podwójnie ukierunkowana pragmatyczność - ku literaturze i ku zewnętrznym układom społecznym;
s. 486 jeśli wypowiedź krytyczna skierowana jest do literatury, to może być o literaturze lub o czymś innym (…) natomiast jeżeli jest adresowana do podmiotów usytuowanych w układach zewnątrzliterackich, musi być zawsze o literaturze, albo z jej powodu ;
s. 486 krytyka(…) ma za zadanie nawiązywanie kontaktów między tym, co literackie, a tym, co pozaliterackie ;
krytyka stymuluje życie literatury, ujawnia dialogowość dzieła literackiego,
krytyka pośredniczy między pisarzem i czytelnikiem; jest przewodnikiem w konsumpcji literackiej, jest też twórcą przestrzeni literackiej;
krytyk jako twórca literatury decyduje o istnieniu zjawisk literackich na wielu poziomach;
Ingarden - krytyka literacka to artystycznie wartościowe i sugestywne zdawanie sprawy z konkretyzacji estetycznej dzieła literackiego.
Twórcze możliwości krytyki: pole możliwości zaistnienia dzieł literackich, uświadamia istnienie konwencji artystycznych;
ustanawianie elementarnych faktów literackich - krytyk dokonuje selekcji obiektów i nie może wprowadzić do literatury każdego tekstu, za to może opóźnić wejście tekstu w literaturę, zmodyfikować jego kształt;
tworzenie całości większych niż pojedynczy utwór - wyrażane idee, znaczenia światopoglądowe generowane przez utwór, konwencje stylistyczne, tematy, szkoły, prądy, nurty, gatunki; to krytyka buduje literaturę z poszczególnych przekazów. S. 489 dzięki krytyce luźny zbiór wypowiedzi przekształca się w dynamiczną jedność, staje się procesem, dążącym do jakichś, choćby cząstkowych, celów , krytyka - system wyborów.
Zorientowanie krytyki na działanie, dynamizacja, przekształcanie literatury różni ją od nauki o literaturze (która też jest złożona z wypowiedzi metaliterackich.
Manfred Kridl: jedność nauki i krytyki literatury,
Zygmunt Łempicki: krytyka jest praktyczna, historia literatury - teoretyczna.
Nie można dopuścić do utożsamienia krytyki i sztuki literackiej, bo to by oznaczało likwidację krytyki, która istnieje dopóki istnieje dystans.
Krytyka a polityka literacka:
(…)
… krytyki:
w życiu literackim - nadawcy przekazów, odbiorcy, dysponenci instytucji literackich;
w życiu społeczno-kulturalnym - twórcy wartości, dystrybutorzy i odbiorcy.
1
…
…, przejawia się w konstrukcyjnych czynnościach autofinalistycznych s. 495: teksty krytyczne muszą realizować zobowiązania narzucane przez nastawienie autoteliczne (funkcję poetycką), a jednocześnie aktualizować funkcję impresywną;
najważniejszy gatunek - esej - s. 495: nastawienie czysto ludyczne wywołujące efekty zabawy, wzruszenia, komizmu dochodzi do apogeum w felietonie, pastiszu, parodii krytycznej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)