JAN JAKUB ROUSSEAU - pesymistyczna wizja społeczeństwa - "Rozprawa o sztukach i naukach"
- wizja człowieka - człowiek jest z natury dobry, ale zdemoralizowała go cywilizacja
- metoda - ahistoryczna i aprioryczna
- musimy odrzucić wszystko to, co o człowieku powiada nam historia
- trzeba posłużyć się rozumem, by wydedukować, jakim mógł być człowiek, zanim spaczyła go historia Stan natury - stan powszechnej szczęśliwości
- ludzie żyli w jaskiniach, samodzielnie zaspokajali własne potrzeby, nie obcowali z nikim, nie znali języka, nie ulegali namiętnościom,
- nie musieli posługiwać się rozumem - "szlachetny dzikus"
- człowiek taki nie był ani dobry ani zły, ani mądry ani głupi
- stan wolności i pokoju - człowiek cieszy się tym stanem, gdyż nie zna rodziny, własności, władzy
- człowiek wyszedł ze stanu natury wbrew jego woli i wiedzy, z powodu klęsk żywiołowych
- ludzie musieli połączyć swe wysiłki dla zapobiegania tym kataklizmom - zaczęli żyć wspólnie
- życie rodzinne spowodowało, że człowiek poznał namiętności - miłość i nienawiść
- powstała własność prywatna - podział społeczeństwa na biednych i bogatych - konflikty i wojny
- własność i jej „płody” przyczyniły się do powstania państwa (społeczności politycznej)
- ludzie zawarli ze sobą pakt dla obrony biednych przed bogatymi
- nie było jednak nikogo, kto miałby to robić
- kolejnym aktem przekazano władzę w ręce konkretnych osób, które miały bronić biednych przed bogatymi
- nic to jednak nie zmieniło, sytuacja biednych się nie poprawiła, tyle, że teraz powstałą władza despotyczna
- bogaci oszukali biednych - umowa społeczna usankcjonowała rządy despotyczne oraz wydatnie pogłębiła nierówności w
społeczeństwie
- despotyzm był niewątpliwie gorszy od stanu naturalnego, jednakże odwrót od tego stanu rzeczy był już niemożliwy
(rozwój cywilizacji jest nieodwracalny)
- wszyscy jesteśmy zdemoralizowani przez cywilizację - jednak cywilizacja jest procesem nieodwracalnym
- rozwój (ewolucja) człowieka prowadzi niechybnie do nieszczęścia - człowiek zaczyna być amatorem wygody
- można skonstruować wzorcowy ustrój polityczny i społeczny, który nie będzie miał nic wspólnego z współczesną mu
rzeczywistością - nie będzie on oparty o fakty i zjawiska społeczne, a tylko i wyłącznie o zasady rozumu
- ludzie będą w stanie żyć razem bez demoralizacji przez cywilizację
Powołanie takiego ustroju poprzez zawarcie umowy społecznej
- cała wspólnota, w wyniku tej umowy powstała, będzie chronić życie i mienie każdego człowieka
(…)
… i Hobbesa za tezy jakoby umowa społeczna oddawała lud w niewolę)
- przynosi korzyści wszystkim zainteresowanym stronom (w przeciwnym razie będzie ona sprzeczna z naturą)
- istotą umowy jest wolność wszystkich ludzi, jako podstawa wszelkiej wolności
- zwolennik egalitaryzmu
- państwo nie jest złe, jeżeli realizuje podstawowe założenia umowy społecznej
Suwerenność ludu (lud to ci, którzy weszli w umowę)
1…
…
- jest to pojęcie abstrakcyjne, które ma oznaczać wspólny interes powszechny (bez niego nie może istnieć wspólnota)
- nie jest zawsze łatwo ustalić, co jest treścią woli zbiorowej, czasem nie wie tego nawet suweren (lud)
- prawodawca ma ujawnić ludowi, co jest dla niego dobre (Platon)
- destrukcyjnym elementem jest partykularyzm - sytuacja, gdy jakaś grupa nacisku swoje dobro własne przedstawia jako interes
wspólny
- polska instytucja liberum veto pozwala wyłonić interes ogólny
- podstawowym zadaniem suwerena jest stanowienie prawa, oznaczającego wyraz woli zbiorowej
- jeśli ktoś bierze udział w tworzeniu prawa, to potem podlega własnej woli (także zwolennicy demokracji)
- czy to, że lud ma sam stanowić prawo i stanowić władzę, oznacza, że nie ma powoływać rządu? Nie.
- demokracja nie jest najlepszym ustrojem - tam, gdzie wszyscy stanowią prawo, uwaga ogółu koncentruje się na szczegółach
- postulat równości majątkowej, a to niemożliwe
- monarchia - najtrudniej jest pogodzić ten ustrój z suwerennością ludu
- jest niestabilnym ustrojem ze względu na bezkrólewie i niskie kwalifikację moralną, otaczają się doradcami
- nadmiernie wykazuje skłonności ku absolutyzmowi
- może być realizowana wyłącznie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)