To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Krytyka cywilizacji i zasady postępu u Rousseau
Jean Jacques Rousseau (1712-1778), francuski pisarz pochodzenia szwajcarskiego, filozof, teoretyk muzyki; wybitny przedstawiciel Oświecenia; początkowo współpracownik Wielkiej encyklopedii francuskiej, następnie zerwał z encyklopedystami i postawił sobie zadanie obrony człowieka przed niszczącym wpływem cywilizacji; w Rozprawie o naukach i sztukach (1750, przekład pol. w: Trzy rozprawy z filozofii społecznej 1956) oraz O początku i zasadach nierówności między ludźmi (1755, wyd. pol. 1784) zakładał naturalną dobroć człowieka i przyjmował tezę o jego powolnej degradacji moralnej w społeczeństwie wskutek powstania własności prywatnej, przemocy silniejszych, utraty autentyczności i fałszywej kompensaty w postaci rozkwitu nauk i sztuk; przepojona uczuciowością epistolarna powieść Nowa Heloiza (1761, wyd. pol. niepełne 1962) ukazuje najboleśniejsze ówczesne konflikty i proponuje zaradzenie złu przez ochronę uczuć naturalnych, nowy model rodziny i ucieczkę od zepsucia miast; prekursorskie treści zawierał utwór z pogranicza traktatu i powieści Emil czyli o wychowaniu (1762, wyd. pol. t. 1-2 1930 - 33) — utopijna teoria wychowania swobodnego, oraz traktat polityczny Umowa społeczna (1762, wyd. pol. 1839), głoszący najbardziej demokratyczną teorię państwa i prawa do Rewolucji 1789 r. Rousseau postulował równość społeczną i podporządkowanie się woli zbiorowej oraz szacunek dla wspólnego dobra; prześladowany za niebezpieczne dla absolutyzmu tezy Umowy społecznej i propagandę deizmu w Emilu, zmuszony był udać się na tułaczkę do Szwajcarii i Wielkiej Brytanii; spowodowała ona u niego chorobliwe stany psychiczne. Teorie polityczne Rousseau wywarły poważny wpływ na jakobinów, propozycje wychowawcze — na współczesną pedagogikę, hasło kultu natury i uczucia — na kształtowanie się sentymentalizmu, a następnie romantyzmu.
Rousseau był samoukiem bez metodycznego wykształcenia w dziedzinie filozofii. Posiadał duży dar pisania i skrystalizowane poglądy na zagadnienia społeczne. Swymi poglądami godził w podstawy kultury Oświecenia. W czasach totalnego panowania rozumu, krytykował rozum w imię uczucia; w warunkach powszechnego uwielbienia dla cywilizacji bronił praw prostej natury; zamiast wiary w nieustanny postęp cywilizacyjny głosił potrzebę odwrotu od cywilizacji i powrotu ludzkości do stanu natury.
(a) Odrzucenie rozumu
W brew innym przedstawicielom filozofii francuskiej XVIII wieku Rousseau uważał, że największą zdolnością człowieka jest nie rozum, lecz uczucia. Można więc powiedzieć, że był przeciwnikiem racjonalizmu i spekulatywnych dociekań ze strony większości filozofów okresu Oświecenia. Jego zdaniem, jeżeli cos oświeca umysł człowieka, to nie rozum, lecz serce. Pod tym względem - jak łatwo zauważyć - był bliski Pascalowi, który wiek wcześniej w podobny sposób przeciwstawiał się racjonalizmowi Kartezjusza. Rousseau wierzył w to, iż człowiek jest zdolny do zbudowania naturalnej etyki, naturalnej filozofii społecznej i naturalnej religii opierając się nie na rozumie, lecz na uczuciach i sumieniu.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)