(+-) 35% 40% budowa pojazdów, statków, samolotów • 1852 – 1890 wyprodukowano ok. 200t aluminium na drodze chemicznej redukcji związków, • 1886 – metody otrzymywania Al na drodze elektrolizy, P.T. Heroult (Francja), C.M. Hall (USA) • 1906 – stopy aluminium ⇒ zdecydowane podwyższenie wytrzymałości, A. Wilm (Niemcy) • 1825 – H.C. Oersted (Dania) pierwsze Al na drodze redukcji chlorku , (-+) 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Główne dziedziny zastosowa ń Al statków, samolotów budownictwo budowa maszyn opakowania elektrotechnika U d z ia ł p ro c e n to w y NSU - 1923 www.nsu.nu/history.htm Junkers W33 „Bremen“ (D-1167) - 1927 (współczynnik przewodzenie ciepła) (współczynnik temperaturowy rezystancji) (+-) • porównanie własności Al z innymi metalami T 0 [ °C ] 1083 1536 ∗ - maksymalna wytrzymałość w stopach (po obróbkach cieplno-mechanicznych), Be – niestety toksyczny i bardzo drogi, Ti – trudny w przetwarzaniu oraz drogi, (O. Beffort, EMPA) 1668 660 650 1277 (+-) aluminium technicznie czyste po zgniocie 80% aluminium technicznie czyste po zgniocie 80% oraz rekrystalizacji i rozroście ziaren (A. Krajczyk) (-+) ( W – od ang. „wrought” ) (17 gatunków ) ⇒ b. cz ęsto używane są określenia: stop aluminium serii, np. 2000, 5000 itd. (+-) Systemy oznaczania odlewniczych stopów aluminium (PN-EN 1780-1 oraz 2) (+-) (casting) (+) (+!) EN AW- serie: 1xxx ( Al 99,.. ) 3xxx ( Al Mn ) 5xxx ( Al Mg ) EN AC- 4xx ( Al Si ) • podział stopów aluminium w zależności od usytuowania na wykresie równowagi 5xxx ( Al Mg ) 8xxx ( Al Fe ) EN AW- serie: 2xxx ( Al Cu ) 6xxx ( Al MgSi ) 7xxx ( Al Zn ) 8xxx ( Al Li ) odlewnicze bez eutektyki: EN AC- serie: 2xx ( Al Cu ) 5xx ( Al Mg ) 7xx ( Al Zn ) (+) Stopy odlewnicze • stopy aluminium z krzemem (siluminy) – stopy z eutektyką (-+) 2005 - dobra rzadkopłynno ść oraz lejność i mały skurcz odlewniczy , niska temperatura odlewania, - wad ą jest gruboziarnista struktura , której zapobiega modyfikowanie: - podeutektyczne i eutektyczne – sodem (także Sr lub niekiedy Sb), którego związki ułatwiają zarodkowanie oraz tworz ąc „błonkę” utrudniają wzrost kryształów Si (drobne i bardziej owalne), (punkt eutektyczny przesuwa si ę w kierunku wyższych zawartości Si i niższej temperatury), - nadeutektyczne – fosforem (cz ąstki AlP stanowią zarodki heterogeniczne), (+)
(…)
… = 2÷5% )
- wady:
- mała odporność na działanie podwyższonej temperatury,
- mała odporność na korozję (szczególnie naprężeniową) – często platerowane Al,
- obróbka cieplna:
- wyżarzanie rekrystalizujące (390÷430ºC),
- przesycanie w wodzie z 465÷480ºC,
- starzenie sztuczne (120÷150ºC) przez 24 h (samorzutne do 60 dni – nie jest stosowane),
- głównie jako stopy do obróbki plastycznej szeroko stosowane…
… stopów aluminium z miedzią wg PN-EN 1706:2001
Minimalne właściwości
Uwagi dotyczące stanu
Znak stopu
Rp0,2
Rm
A5
EN AC-AlCu4MgTi
EN AC-AlCu4Ti
MPa
200
200
MPa
300
300
%
5
3
HB
90
95
przesycane i starzone
przesycane i starzone
Stopy do obróbki plastycznej
• walcowanie na gorąco oraz na zimno,
- wytwarzanie płyt, blach, taśm, folii,
walcowanie na gorąco
walcowanie na zimno
• ciągnienie na gorąco…
… wieloskładnikowe
(+-)
- wyższa żarowytrzymałość, dobra odporność na korozję gazową i erozję,
- niższa wytrzymałość niż starzonych naturalnie durali miedziowych,
- obróbka cieplna: jak wyżej, ale przesycanie z ok. 530ºC i starzenie tylko sztuczne,
- stosowane na elementy konstrukcji samolotów, środków transportu i maszyn pracujących w temperaturach
do ok. 350ºC,
Przykłady stopów Al-Cu do obróbki plastycznej…
…,
- dobra odporność na zmęczenie,
- dobra udarność w niskich temperaturach,
- zastosowanie:
- elementy nowoczesnych samolotów (poszycie, podłogi, użebrowanie)
wg PN-EN 573-3 (durale wieloskładnikowe, seria 8000)
- obecnie produkowane stopy wieloskładnikowe o zawartości 1,9÷2,7% Li
÷
(do 4% Li wymaga specjalnych metod krzepnięcia)
EN AW-AlLi2,5Cu1Mg1
EN AW-AlCu2Li2Mg1,5
(+-)
zamiennik – ALFOT (Taiwan)
(http…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)