Historia władzy w Europie - Nurty ustrojowe w XX wieku

NURTY USTROJOWE W XX W. „XX wiek… trzy światy”
      kapitalistyczny „pierwszy świat”-
    w 1983 r. kraje te wytworzyły 63% światowego PKB, a liczba ich mieszkańców stanowiła 15% populacji świata;
      komunistyczny „drugi świat”-
    w 1983 r. kraje te wytworzyły 19% światowego PKB, a liczba mieszkańców stanowiła 33% populacji świata;
      rozwijający się „trzeci świat”-
    w tym samym roku państwa te wytworzyły 18%światowego PKB, a mieszkańcy stanowili 52% światowej populacji
 
Począwszy od lat 70-tych XX w.:
 
      następują zmiany w poziomie bogactwa materialnego w niektórych częściach trzeciego świata: w bogatych w ropę państwach Bliskiego Wschodu, uprzemysłowionych państw Azji Wschodniej, Południowo- Wschodniej i w pewnym stopniu Ameryki Łacińskiej,
 
      bieda została jeszcze bardziej utrwalona w częściach subsaharyjskiej Afryki, które stały się swego rodzaju „czwartym światem”,
 
      podział na trzy światy jednoznacznie został zniesiony w wyniku ruchów demokratyzacyjnych w Europie Środkowo- Wschodniej na przełomie 1989/1990:
     - zniesienie komunizmu,
     - początek procesu politycznej liberalizacji i reform rynkowych  
!!! Procesy te Francis Fukuyama okreslił jako „koniec historii”, tzn., że debata ideologiczna skończyła się zwycięstwem zachodniej demokracji liberalnej.
 
Przełom lat 80. i 90. XX wieku:
podział na trzy światy stał się nieaktualny !!!
 
III. Okres współczesny
A. Heywood  wyróżnia pięć typów ustrojów:
 
1. Poliarchie zachodnie
      to odpowiednik ustrojów klasyfikowanych jako demokracje liberalne lub po prostu demokracje,
      ich centrum to: Ameryka Północna, Europa Zachodnia, Australia, Nowa Zelandia,
      wg Huntingtona  poliarchie zachodnie są produktem dwóch pierwszych fal demokratyzacji:
   - pierwsza fala demokratyzacji-okres między 1828 a 1926, dotyczyła takich krajów, jak: USA, Francja, Wielka Brytania,
   - druga fala demokratyzacji- okres  między 1943 a 1962 i objęła takie państwa, jak: Niemcy Zach., Włochy, Japonia, Indie,
   - trzecia fala demokratyzacji- rozpoczęła się od 1974 roku upadkiem prawicowych dyktatur w Grecji, Hiszpanii i Portugalii, odejścia generałów w Ameryce Łacińskiej oraz upadku komunizmu w Europie Środkowo- Wschodniej,
      termin „poliarchia” po raz pierwszy został użyty przez Roberta A. Dahla oraz Charlesa E. Lindbloma w pracy

(…)

… aspektach w Nowej Zelandii, Australii, Kanadzie, Izraelu, Indiach.       cechy:
  * rząd jednopartyjny,
  * brak separacji władz między egzekutywą a legislatywą,
  * zgromadzenie, które jest jednoizbowe albo asymetrycznie dwuizbowe,
  * system dwupartyjny,
  * system większości zwykłej z jednomandatowymi okręgami wyborczymi (zwycięzca bierze wszystko),
  * unitarny i scentralizowany rząd,
  * niepisana…
…, Szwajcaria
      cechy:
  * rząd koalicyjny,
  * separacja władz między egzekutywą a legislatywą,
  * skuteczny system dwuizbowy,
  * system wielopartyjny,
  * reprezentacja proporcjonalna,
  * federalizm lub dewolucja,
…
... zobacz całą notatkę