PIERWSZE LATA POD ZABORAMI
Mimo upadku państwa polskiego niektóre grupy społeczne nie zaprzestały myśleć o odzyskaniu niepodległości. Chodziło głównie o ludzi biorących udział w Powstaniu Kościuszkowskim - zubożała szlachta, średnie mieszczaństwo, inteligencja zawodowa i byli oficerowie. Dużą słabością pierwszych organizacji spiskowych był brak oparcia w masach ludu. Już w styczniu 1796 r. grupa spiskowców podpisała w Galicji akt konfederacji zobowiązując się na sygnał z Francji do wzniecenia powstania. Liczono na konflikt Austrii i Prus oraz na wstąpienie Turcji, gdzie zbierali się polscy żołnierze. Siedzibą owego spisku tzw. Centralizacji był Lwów. Jego skład był głównie ziemiański, a na czele stał Walerian Dzieduszycki. Spisek posiadał rozgałęzienia w zaborze pruskim, na Litwie i Wołyniu. W 1797 r. we Włoszech ruszyła francuska ofensywa przeciw Habsburgom, co skłoniło Polaków będących w Turcji do wkroczenia do Galicji, gdzie jednak szybko zostali rozbici. Umożliwiło to zaborcom rozpracowanie Centralizacji, której działacze szybko znaleźli się w więzieniach. Działalność spiskową prowadził również Franciszek Gorzkowski, który od 1797 r. prowadził agitację wśród chłopów na terenie Galicji. Wzywał on ich nie tylko do wystąpienia przeciw zaborcom ale również i przeciw panom. Przy pomocy rysunków pokazywał niedolę ludu oraz jego przewagę liczebną nad szlachtą. Zapowiadał oddanie całej ziemi chłopom. Masy uzbrojonego ludu miały utworzyć armię, która miała podać rękę Francuzom. Powstałaby republika na wzór francuski. Zanim jednak jego działania dały jakikolwiek rezultat został on także aresztowany. Również w zaborze pruskim doszło do zawiązania działalności niepodległościowej w postaci powstałego w 1798 r. Towarzystwa Republikanów Polskich, którego działalność ograniczała się jednak tylko do urabiania opinii publicznej oraz do pomocy dla młodzieży próbującej przedostać się do Legionów Dąbrowskiego. Organizacja nie została wprawdzie rozbita aresztowaniami ale w 1800 r. zawiesiła swą działalność ze względu na pacyfikację Europy co jednocześnie uniemożliwiało otrzymanie pomocy zewnętrznej.
Owe organizacje spiskowe, tworzone na ziemiach polskich, w walce z zaborcami liczyły na pomoc Francji, w której zresztą znalazło się wielu Polaków, którzy opuścili kraj po 1794 r. Emigracja dzieliła się na umiarkowanych (ci woleli czekać na komplikację w stosunkach międzynarodowych, nie chcieli wzniecać powstania) i jakobinów, którzy liczyli na pomoc rewolucyjnej Francji. Po upadku dyktatury jakobinów we Francji nowa władza - Dyrektoriat - nie chciała tworzyć polskich oddziałów wojskowych aby nie wiązać sobie rąk w ewentualnych rokowaniach pokojowych. Sytuacja zmieniła się w 1796 r. gdy do Paryża przybył jeden z bohaterów Powstania Kościuszkowskiego gen.
(…)
… Polskiego, uzyskując zgodę z Wiednia na utworzenie polskich Legionów oraz polskiego ciała politycznego, które miało sprawować nad nimi nadzór. Tak powstał Naczelny Komitet Narodowy gdzie sprawami wojskowymi zajął się Władysław Sikorski. Same Legiony zostały poddane dowództwu austriackiemu, lecz komenda, umundurowanie były polskie, brak był również stopni oficerskich istniały tylko funkcje dowódcze. Początkowo istniały dwa legiony później scalone w jeden składający się z trzech brygad.
W 1915 r. wojska rosyjskie wycofały się z terenów Królestwa, zostawiając je oddziałom niemieckim i austriackim. W roku 1916 państwa centralne zaczęły odczuwać coraz bardziej niedostatek rezerw ludzkich, a także trudności związane z gospodarką. W niemieckich kołach rządowych powstał plan rozwiązania owych problemów poprzez stworzenie na terenach Europy Środkowej bloku państw związanych z Rzeszą militarnie, politycznie i gospodarczo (Mittleeuropa), gdzie również widziano miejsce dla Polski. Państwa centralne po uzgodnieniu swych stanowisk względem Polski zdecydowały się na wydanie tzw. aktu 5-go listopada, czyli proklamacji, na mocy której z ziem polskich zabranych Rosji tworzono samodzielne państwo polskie, z tym że granice tego tworu miały być określone później. Miała to być monarchia konstytucyjna, lecz sprawy dotyczące własnej armii, polityki, głowy państwa, najwyższych władz państwowych pozostawały nieporuszone. Rządom państw centralnych chodziło jedynie o pozyskanie polskiego żołnierza, o czym świadczyło ogłoszenie w parę dni później zaciągu do Polskiej Siły Zbrojnej (Polnishe Wehrmacht), która miała…
…, wyższych oficerów i zamożnego ziemiaństwa była skupiona wokół osoby ks. Adama Czartoryskiego (tzw. Hotel Lambert). Uznawano potrzebę zniesienia pańszczyzny, a także stopniowego uwłaszczenia, godzono się na równouprawnienie ze szlachtą zamożnego mieszczaństwa. Wyraźnie zmierzano do monarchii konstytucyjnej (zgodnie z tradycjami 3-go maja) opartej na wzorze francuskim. Klęskę powstania dopatrywano…
…-wyzwoleńczą, gdyż wg nich najpierw należało podźwignąć kraj a dopiero później myśleć o niepodległości. Dlatego też w kołach spiskowych mówiono że odkładają oni walkę na tysiąc lat, skąd wzięła się nazwa ich ugrupowania millenerzy. Zarówno stanowisko ziemian jak i inteligencji opierało się na założeniach pracy organicznej, co jednak nie odpowiadało całemu społeczeństwu polskiemu, a szczególnie jego młodej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)