Wykład nr 2/ 8.03.2010 r. Państwo Polskie po I wojnie światowej miało być budowane, jako monarchia lub jako republika. Większość monarchii w wyniku I wojny światowej przestało istnieć. Ostatni polski monarcha to Stanisław August Poniatowski, który nie pozostawił męskiego potomka. W związku z tym monarchii nie można byłoby wprowadzić w naszym państwie. Nie istniały już polskie rody królewskie. By wprowadzić republikę trzeba było wprowadzić dekret z 22 listopada 1918. W związku z tym dekretem Piłsudski zyskał niemal władzę dyktatorską, został tymczasowym Naczelnikiem Państwa. Później kolejne, które mówiły, kiedy mają się odbyć wybory. Potrzebna była ordynacja wyborcza. Nowa ordynacja wprowadziła wolne wybory pięcioprzymiotnikowe, kobiety zyskały prawa wyborcze, wprowadzono system proporcjonalny w sejmie. Drugi dekret ustalał datę wyborów na 19 stycznia 1919. Przed wyborami obawiano się zamieszek. Wybory przebiegły spokojnie, ale nie dotyczyły całego terenu kraju - tam gdzie toczyły się walki o granice i gdzie miały się odbyć plebiscyty, wybory się nie odbyły. Parlament był jednoizbowy. I wybory wygrała endecja (Narodowa Demokracja), która uzyskała 40% miejsc w sejmie. Frekwencja była wysoka. Nowy parlament liczył 442 członków. Głównym zadaniem parlamentu miało być uchwalenie nowej konstytucji. Wcześniej została wprowadzona mała konstytucja. Mała Konstytucja wprowadzała w Polsce system rządów komitetowych, najwyższą władzę w państwie stanowił Sejm Ustawodawczy, którego wolę wykonywać miał Naczelnik Państwa oraz Rada Ministrów, jako swoisty komitet pozbawiony własnych, niezależnych od parlamentu uprawnień. Prawa i ograniczenia Naczelnika Państwa: Naczelnik Państwa na podstawie "porozumienia z Sejmem" powoływał rząd; Naczelnik Państwa i rząd byli odpowiedzialni przed Sejmem; Naczelnik został pozbawiony inicjatywy ustawodawczej, nie posiadał prawa do rozwiązywania parlamentu. Akty prawne wydawane przez Naczelnika Państwa wymagały kontrasygnaty właściwego ministra.
Powstały komisje, do których składano projekty konstytucji. Są starcia ideologiczne w związku z konstytucją. Kwestie sporne: druga izba, prawa prezydenta (endecja - polak i katolik).
Konstytucja marcowa (17 marca 1921): Państwo Polskie jest Rzeczypospolitą, władza należy do narodu. Organami narodu w zakresie ustawodawstwa są sejm i senat, w zakresie władzy wykonawczej - prezydent RP, w zakresie sprawiedliwości - niezawisłe sądy. Wybory - 5 przymiotnikowe - powszechne, tajne, bezpośrednie, równe i proporcjonalne. Prawo wybierania do sejmu ma każdy, kto skończył 21 lat, a do senatu - 30 lat. Wybranym do sejmu może być każdy, kto skończył 25 lat, do senatu - 40 lat. Sejm ustalał prawo, budżet, wysokość podatków, sprawował kontrolę nad rządem, powoływał NIK. Sejm był praktycznie nierozwiązywalny. Senat - wybory także 5- przymiotnikowe. Zgłaszał poprawki do ustaw sejmowych. Prezydent wybierany, co 7 lat przez Zgrom. Naród - jego rola skromna, mianował premiera, ministrów, wojskowych, zwoływał sejm i senat. Konstytucja wprowadzała obowiązek powszechnego i bezpłatnego nauczania na poziomie szkoły powszechnej. Mniejszościom narodowym gwarantowała prawo do zachowania narodowości, pielęgnowania mowy i kultury.
(…)
… na taczkach, aż taka była inflacja Drukowano nadmiernie pieniądze, które zostały następnie wprowadzane do obiegu.
Grabski: Hiperinflację powstrzymał w ciągu 3 miesięcy. Program reform nowego premiera, Władysława Grabskiego, opierał się na zbilansowaniu budżetu oraz wymianie marki polskiej na złotówki. Wprowadzono nadzwyczajny podatek majątkowy, uchwalono waloryzację podatków, zmniejszenie wydatków państwowych oraz oszczędności administracyjne. Wzrosły taryfy przewozowe w przynoszącym straty PKP. Wymianę walut zagranicznych prowadziło państwo, ich kurs był ustalany odgórnie, co przyczyniło się do zahamowania spadku wartości marki polskiej. Kiedy okazało się, że sytuacja gospodarcza pozwoli ustabilizować budżet, wstrzymano emisję dotychczasowej waluty. W miejsce Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)