To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Sejm Ustawodawczy 1919 - wybory i układ sił
Ordynacja do Sejmu została ogłoszona 28 listopada 1918 r.. Została ona oparta na pięcioprzymiotnikowej zasadzie i przyznawała prawo wyborcze wszystkim obywatelom, którzy ukończyli 21 rok życia. Tego samego dnia wydano drugi dekret, zarządzający wybory do Sejmu Ustawodawczego na dzień 26 stycznia 1919 r.
Dużo bardziej skomplikowanym był problem przeprowadzenia wyborów, ponieważ na części terenów, do których aspirowała odradzająca się Polska, było to niemożliwe. Rząd Moraczewskiego kontrolował jedynie Królestwo (bez Suwałk, gdzie stacjonowała wciąż armia niemiecka), Galicję Zachodnią oraz część Śląska Cieszyńskiego. Galicja Wschodnia była w rękach Ukraińców, ziemie na wschód i północ od Bugu w rękach niemieckich, zabór pruski stanowił nadal część Niemiec. W tej sytuacji dekret przewidywał, że z terenu Galicji Wschodniej wejdą do sejmu byli posłowie do parlamentu wiedeńskiego, zaś dla zaboru pruskiego, Litwy i Rusi miały być wydane dodatkowe zarządzenia.
Sejm Ustawodawczy miał składać się z 524 posłów (241 - z Królestwa, 171 - z Galicji i Śląska Cieszyńskiego, 121 - z byłego zaboru pruskiego). Jednak liczby tej nigdy nie osiągnął. Ostatecznie po wszystkich wyborach uzupełniających i włączeniu 20 posłów wybranych przez sejm wileński liczył 432 posłów. 26 stycznia 1919 r. wybrano w Królestwie i Galicji Zachodniej 296 posłów. Na Suwalszczyźnie, w okręgu białostockim i bielskim przeprowadzono wybory w terminie późniejszym, po ewakuacji stacjonujących tam wojsk niemieckich. Nie odbyły się wybory na Śląsku Cieszyńskim, bo 23 stycznia wojska czechosłowackie zajęły znaczną jego część, łamiąc wcześniejsze porozumienia. Na terenie byłego zaboru pruskiego odbyły się później wybory uzupełniające: w Wielkopolsce 1 czerwca 1919 r., na Pomorzu 2 maja 1920 r. Śląsk do końca kadencji reprezentowali posłowie polscy do parlamentu niemieckiego (w liczbie 16). Do sejmu weszło też 28 posłów z dawnego parlamentu austriackiego. Tak więc liczebność sejmu zwiększała się sukcesywnie w czasie jego istnienia.
Kampania wyborcza była prowadzona z dużym rozmachem i równą mu demagogią. Dużą rolę odgrywał w niej kler katolicki agitujący za kandydatami prawicy. Starannie unikano formułowania programu pozytywnego, starając się dotrzeć poprzez negację do niewyrobionej klienteli politycznej. Frekwencja była wysoka. Przeciętnie w granicach 70-80%, w nielicznych tylko wypadkach spadając poniżej 60% uprawnionych. Świadczy to o wielkiej wadze, jaką społeczeństwo przywiązywało do wyborów.
Rezultaty były zaskakujące dla wszystkich. Największy sukces odniosła endecja, występująca jako Narodowy Komitet Wyborczy Stronnictw Demokratycznych (w kilka miesięcy później przyjmie on nazwę Związku Ludowo-Narodowego). Uzyskała
(…)
… (ale w większości nie weszli oni drogą wyborów).
Klub Narodowego Związku Robotniczego - 16, Klub PSL-Lewicy - 13, Klub Żydowski - 10, Klub Niemiecki - 2.
Było też czterech posłów bezpartyjnych. Ten skład sejmu zmieni się później w wyniku wyborów uzupełniających i rozłamów w klubach.
Wybory ujawniły znaczne rozbicie polityczne społeczeństwa. Żadna z partii nie uzyskała większości umożliwiającej powołanie rządu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)