ĆWICZENIA 04.10.2011
Prowadzący: dr Ilona Błaszczyk
Ze strony pracownicy.ukw - ściągnąć sylabus
Przygotować na kolejne zajęcia:
Społeczeństwo w Rzeczpospolitej XVI - XVIII w.
zróżnicowanie społeczne,
przywileje stanu, zwrócić uwagę na
mieszczaństwo,
stosunki szlachty z mieszczaństwem.
ĆWICZENIA 1 18.10.2011
SPOŁECZEŃSTWO RZECZPOSPOLITEJ XVI - XVIII W.
SZLACHTA
Klasy społeczne szlachty:
magnateria (elita),
szlachta średnia,
szlachta zagrodowa (zaściankowa),
gołota (nieposesjonaci).
Szlachta jest to osiadłe rycerstwo. Podstawą istnienia szlachty była ziemia, gdyż ziemia decydowała o różnorodności szlachty. Od XVI do XVII w. ukształtowały się przywileje i wolności szlacheckie.
Szlachcic mógł zabić mieszczanina. Szlachta posiadała przywileje oraz była klasą rządzącą w Rzeczpospolitej. O tej klasie społecznej wiemy najwięcej ponieważ pozostało najwięcej źródeł.
PRZYWILEJE SZLACHECKIE:
wywodzi się z plemienia Sarmatów,
w XVII w. kształtują się przywileje i wolności szlacheckie,
króla wybierała cała zgromadzona szlachta (od 1573 r. XVI w.),
szlachta mogła wypowiedzieć królowi posłuszeństwo, gdy ten nie spełniał ich przywilejów,
nietykalność osobista,
urzędy państwowe zarezerwowane były dla szlachty,
wolność ceł,
zwolniona była z wszelkich podatków,
usankcjonowana nierówność wobec prawa; szlachta była uprzywilejowana,
nalicu ( na gorącym uczynku) - gdy złapano szlachcica na gorącym uczynku to można było poddać go karze (np. za kradzież drugiemu szlachcicowi),
nie wolno było przeprowadzać rewizji w domu szlacheckim,
szlachta wybierała króla spośród siebie (żyli w przeświadczeniu, że każdy może zostać królem - to przeświadczenie było podstawą wolnej elekcji),
nie można było torturować szlachcica.
Szlachta stanowiła 10% ogółu ludności (był to duży procent ludności).
Podstawą podziału szlachty było posiadanie ziemi:
magnateria - najbogatsza szlachta; elita, posiadają ziemię i chłopów,
szlachta średnia (posesjonaci) - posiadają ziemię i chłopów,
szlachta zagrodowa (zaściankowa) - posiadają ziemię, ale nie mają chłopów; sami muszą robić,
gołota - nie posiadają ziemi; pełnili służbę wojskową.
MAGNATERIA
Istniało około 20 rodów magnackich. Magnateria zaczęła umacniać swoje rządy w 1. poł. XVII wieku.
Kryteria przynależności do magnaterii:
magnatem był ten kogo za magnata uważano. Warunkiem koniecznym było posiadanie wielkiego majątku ziemskiego i wpływów politycznych przynajmniej w skali dzielnicy, z czym wiązały się dalsze odrębności: fortuny magnackie, utrzymywanie własnym kosztem wojsk nadwornych (od poł. XVII i w XVIII w.),
(…)
….
ĆWICZENIA 5 20.12.2011
REFORMY STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO. SEJM WIELKI I KONSTYTUCJA 3 MAJA 1791
W 1764 r. na ostatniego króla Polski został wybrany Stanisław Poniatowski. Był kandydatem w pełni popieranym przez carycę Rosji, Katarzynę.
Reformy Stanisława Augusta Poniatowskiego:
popierał tworzenie nowoczesnego szkolnictwa (w szkołach wprowadzono nauczanie nauk przyrodniczych),
w 1765 r. powołał…
…- prezydent miasta Warszawy):
udział 24 przedstawicieli miast w Sejmie, ale tylko z głosem doradczym,
powstaje samorząd w miastach (tzw. miejski),
mieszczanie będą mogli nabywać dobra ziemskie,
nietykalność osobista (wolność osobista mieszczan),
będą mogli piastować niższe urzędy;
uchwalenie Konstytucji 3 maja w 1791 r. (jej autorami byli król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki oraz Hugo Kołłątaj…
… pod ochroną państwa (chłop nie był przywiązany do pana i ziemi);
katolicyzm stał się religią panującą.
Konfederacja targowicka (1792) - zawiązała się w celu przywrócenia starego ustroju Rzeczypospolitej przeciwko reformom konstytucji 3 maja. Do jej zwycięstwa przyczyniło się przystąpienie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Doprowadziła do II rozbioru Polski (w rozbiorze uczestniczyły Rosja i Prusy…
… pomiędzy zaborcami:
Prusy otrzymały: Mazowsze z Warszawą i tereny litewskie po Niemen;
Austria otrzymała: Małopolskę miedzy Pilicą a Bugiem, część Podlasia i Mazowsza;
Rosja - ziemie Litwy, Żmudzi i Podola.
Król Stanisław August Poniatowski abdykował i przeniósł się do Petersburga, gdzie zmarł w 1798 r. W 1990 r. w Katedrze św. Jana w Warszawie odbyło się symboliczne złożenie prochów Stanisława Augusta…
…). W tych warunkach Kościuszko postanowił szukać poparcia w masach ludowych kraju.
Plan powstańczy zakładał w początkowej fazie opanowanie Krakowa i przyciągnięcie w rejon miasta wojsk rosyjskich. W drugiej fazie miały wybuchnąć lokalne powstania. Na dowódcę sił powstańczych został przewidziany generał Tadeusz Kościuszko.
W tym samym czasie na podstawie decyzji Rady Nieustającej rozpoczęła się redukcja wojska…
… Szkołę Rycerską, która miała być elitarną uczelnią wojskową (inaczej Korpus Kadetów - miał kształcić nie tylko fachowych oficerów, ale również świadomych potrzeb kraju obywateli); specyfiką wychowania było wychowanie w duchu patriotyzmu, wspomagano też ludzi uboższych. Nie był to jednak ruch powszechny,
przyczynił się do utworzenia Komisji Edukacji Narodowej (przystąpiła do stworzenia nowego systemu…
… Wielkiego 1788 - 1792:
reforma wojskowa - zwiększenie ilości wojsk (100 tys. armia - zrealizowano ok. 60 tys.). Planowano stworzyć armię zawodową (wcześniej armię stanowiło pospolite ruszenie);
reforma skarbowa - szlachta miała płacić podatki od dochodów 10%, duchowieństwo 20% a z dóbr królewskich 50%;
prawo o miastach 18 kwiecień 1791 (poprzedzony tzw. „Czarną Procesją” na czele, której stanął Jan Dekret…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)