Rzeczpospolita szlachecka I. Forma państwa Model ustrojowy Rzeczpospolitej szlacheckiej Rzeczpospolita szlachecka była odmianą monarchii stanowej z tym, że oprócz króla w sprawowaniu władzy uczestniczył tylko jeden stan(szlachta). Od drugiej połowy XVII w. w stanie szlacheckim władzę przejęli magnaci tworząc z demokracji szlacheckiej oligarchię magnacką.
Demokracja szlachecka W pierwszym etapie(2 poł. XV i 1 XVI) charakteryzowała się wzrostem aktywności średniej szlachty, która dążyła do współudziału we władzy kosztem magnaterii, najpierw w sojuszu z Kazimierzem Jagiellończykiem a później w opozycji do władców i magnaterii. Ten okres charakteryzował się wzrostem znaczenia sejmików, sejmików największym sukcesem szlachty była konstytucja nihil novi. W dalszym sukcesem walki szlachty z magnaterią i królem była „wojna kokosza”.
Drugi etap(od połowy XVI do połowy XVII). Program szlacheckiego stronnictwa egzekucyjnego sformułował Jakub Przyłuski, a na forum sejmowym reprezentował ruch egzekucyjny Mikołaj Sianiecki(pod jego kierunkiem: egzekucja dóbr, inkorporacje Prus i unie z Litwą). W 1578 szlachta uniezależniła się od króla w zakresie sądownictwa poprzez powstanie Trybunału Koronnego. Antagonizmy wewnątrz średniej szlachty pozwoliły magnaterii od końca XVI w. na nowo umacniać swoją pozycję. Swoja pozycję w RP umacniał tez kościół przystępujący do kontrreformacji, a realizują unię brzeską przeciw prawosławiu.
Oligarchia Magnacka Sam model polityczny zostal ten sam co w demokraci szlacheckiej lecz znaczne umocnienie się pozycji magnaterii w aparacie państwowym i znaczne osłabienie średniej szlachty , wpłynęło znacznie na charakter ustroju społeczno - politycznego Rzeczpospolitej. Klęska rokoszu Sandomierskiego(Zebrzydowskiego), występująca pod sztandarem egzekucji praw, wzmocniła pozycję magnaterii, ale osłabiła króla. Rządy magnackie doprowadziły do daleko idących ograniczeń władzy królewskiej , do decentralizacji władzy a w praktyce nieraz do dezorganizacji aparatu państwowego, często zastępowanego prywatnym. Sytuacją pogarszała jeszcze powstanie liberum veto, i prawa poru.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)