Ponadto w notatce zostały zawarte takie kwestie jak: system prasy w Polsce 1795-1918, zabór rosyjski, prasa tajna, zabór pruski, pruska ustawa prasowa, Gazeta Grudziądzka, Wiktor Kulerski, prasa na Pomorzu, kształtowanie się zawodu dziennikarza, parnas dziennikarski, prasa europejska w drugiej połowie XIX wieku, rozwój technik drukarskich, ewolucja prasy amerykańskiej, penny press, new journalist, Joseph Pullitzer, pierwszy komiks gazetowy, William Randolph Hearst, zwiększenie udziału reklamy prasowej, ewolucja prasy brytyjskiej, segment prasy masowej, segment prasy opiniotwórczej, Willam Howard Russel, instytucjonalizacja źródła informacji dla prasy, Charles Hayas, agencja Reutera, Associated Press, system prasy wolnej,system prasy kontrolowanej, system prasy kierowanej, system prasy państwowej, uwarunkowania funkcjonowania prasy w II RP (po 1918), konstytucja marcowa, wprowadzenie cenzury represyjnej.
Historia mediów i dziennikarstwawykładyprof. Wiktor Pepliński
Symboliczne początki prasy
pierwsze osady ludzkie - chęć bycia poinformowanym:
pogłoski -
już w starożytności,
fama - grecka bogini Feme, córka Gai i gigantów, odznaczała się wyjątkową szybkością; kobieta-ptak z dwiema trąbami (prawda i kłamstwo);
Agora -
specyficzna centrala informacji Aten,
inne greckie „centra informacyjne”: łaźnie, perfumerie, domy heter etc.;
Forum Romanum - centrum informacyjne Rzymu -
także łaźnie, perfumerie, Koloseum, Senat etc.;
„Acta Diurna Orbis” (Dzienniki Senatu) - pierwsza gazeta:
IIw. p.n.e., Rzym,
treść:
rozporządzenia o wyborach,
mowy trybunów,
treść wyroków,
informacje o egzekucjach,
informacje o zjawiskach atmosferycznych,
informacje o widowiskach,
wieści z życia wyższych sfer (małżeństwa, urodziny, pogrzeby, rozwody),
swoista kronika dworska;
czytywane na ucztach Nerona,
czytywane na prowincjach Rzymu przez namiestników, dowódców legionów,
wystawiane publicznie na Forum Romanum,
pisane rylcem na drewnianych tablicach pokrytych gipsem,
robiono odpisy na papirusie,
fragmenty w dziełach Tacyta;
Petro Villoma - pierwszy symboliczny dziennikarz:
XVw., Bolonia,
zbierał informacje, zapisywał je i wystawiał publicznie;
Herodot (489-429r p.n.e.) - pierwszy symboliczny reporter według Ryszarda Kapuścińskiego:
ojciec historii greckiej,
„Dzieje” - 9 tomów dziejów wojen grecko-perskich,
podróżował w miejsca, gdzie była wojna,
powoływał się na różne opinie,
opis świata przez opis różnych ludzi,
korzystał z różnych źródeł informacji;
inicjatorzy powstawania pierwocin prasowych:
kupcy (faktorie kupieckie) -
wymiana handlowa wymagała dostępu do informacji, np. o wyprawach kupieckich - informacje dotyczące przepisów, popytu, bezpieczeństwa na szlaku,
informacje zdobywane przez wysyłanych w teren przedstawicieli,
archiwum Fuggerów (właściciele faktorii kupieckiej) w Augsburgu -
17 tys. relacji z lat 1568-1605; 35 tys. stron,
Fuggerzeitungen;
Wenecja -
1538 - wojna z Turkami,
skrypty z wiadomościami z placu boju sprzedawane koło mostu Rialto; cena - srebrna moneta wenecka gazetta (stąd nazwa `gazeta');
system państwowy (dwór królewski):
„Gazetki” dla panujących - listy polityczne i depesze,
„Notyfikacje” - powiadamianie o ważniejszych wydarzeniach państwowych i dynastycznych - pisane i powielane w kancelarii królewskiej; potem rozsyłane;
1553 - listy Zygmunta Augusta z Rzymu do wojewody Radziwiłła,
(…)
… de divere endroits”:
wydawca: Théopraste Renaudot;
1631 - „Gazette”:
pierwszy tytuł, w ktorym użyto terminu `gazeta',
wydawca: Théopraste Renaudot,
Richelieu I Ludwik XIII pisali tam pod pseudonimami;
Rewolucja Francuska:
23.06.1789 - pod naciskiem Stanów Generalnych Ludwik XVI zawiesza cenzurę,
26.08.1789 - Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela,
1731 - Wolter „Rady dla dziennikarza” -
wysoki poziom…
… „prymityw prasowy” (50 lat po wynalezieniu druku) -
zawierał relację Krzysztofa Kolumba z odkrycia nowego lądu,
informacje o upadku Grenady i formowaniu się Królestwa Hiszpanii;
1605 - pierwsze gazety drukowane,
Stefan Batory - inicjator drukowania pierwszych gazet w Polsce -
1579-1580 - drukarnia polowa w czasie wyprawy moskiewskiej:
„propaganda sukcesu”,
Edykt o zdobyciu Płocka,
przyczyny wojny;
Druk…
… - „Daily Mirror” -
twórca: A. Harmsworth,
początkowo kierowana do kobiet (żony, córki, gospodynie domowe),
bogato ilustrowana;
segment prasy opiniotwórczej:
„Manchester Guardian” (obecnie: „The Guardian”),
“The Observer”,
“Daily Telegraph”,
„The Times” -
powstał w 1785 jako „Daily Universal Register”; od 1788 - „The Times”,
twórca: John Walter,
treść:
informacje bezpośrednio z parlamentu, rządu, dworu…
… korespondent wojenny:
korespondent w czasie wojny krymskiej (1853-1856),
przekazywał nie tylko informacje, ale także recenzje,
jego relacje wpłynęły na decyzję o wymianie źle zorganizowanego sztabu wojsk;
koncern A. Harmswortha:
pocz. XXw. - 70 tytułów,
kupił także „The Times”;
w latach 20-tych i 30-tych 5 koncernów kontrolowało ponad połowę prasy w Wielkiej Brytanii;
Instytucjonalizacja źródła informacji…
… zwyczajnych,
kara za oszczerstwa: obcięcie ręki lub języka,
kontrola przekazów ustnych i listów;
1538 - Star Chamber:
wydawanie licencji dla drukarni,
wydawanie zezwoleń na wydawanie druków;
Henryk IV wprowadził cenzurę wstępną,
1585 - kontrola druków i kary za odstępstwa od przepisów:
kary -
szubienica,
obcięcie uszu i nosa,
ćwiartowanie,
grzywny i pręgierz (rzadko stosowane);
1622 - „Weekly News”:
pierwsza…
…,
pierwsza siedziba agencji w Halifaxie,
jako pierwsza agencja wydzierżawiła własną linię telefoniczną,
Lawrence Goblight - zasady prawno-etyczne działania agencji -
przekazywanie informacji bez komentarza,
bezstronność,
prawdomówność;
Systemy prasowe
system prasy wolnej:
występuje w państwach demokratycznych - Francja, Wielka Brytania, Benelux, Szwecja, Norwegia, Dania, USA, Kanada;
od 6.06.1990…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)