To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
STAROŻYTNY RZYM Początki państwa rzymskiego są podobne do ustroju greckich polis Rzym początkowo rozwijał się jako państwo-miasto ( CIVITAS ), potem stopniowo powiększał swoje terytorium. Rozwój terytorialny wymuszał zmiany w systemie władzy i organizacji zarządzania państwem początkowa monarchia przekształciła się w system republikański (system przedstawicielski w ramach civitas arystokratycznej, potem oligarchicznej), następnie republika powoli przeobraziła się w system cesarski. U schyłku monarchii ukształtował się w Rzymie podział na patrycjuszy i plebejuszy . Władza była całkowicie w rękach patrycjuszy (wszystkie ważniejsze urzędy i instytucje). Walka plebejuszy o uzyskanie praw politycznych stała się później motorem zmian ustrojowych Rzymu.
Okre s KRÓLESTWA (753 - 509 r. pne) : Państwo na małym obszarze (Rzym i jego okolice) CIVITAS rządzone przez królów . Stanowisko ich słabło w miarę rozwoju Zgromadzeń Ludowych ( COMITIA ) i Senatu rozszerzenie liczby obywateli mających prawa polityczne poza krąg arystokracji rodowej (patrycjuszy). Reformy (przypisywane królowi Sergiuszowi Juliuszowi) wprowadzały podział społeczeństwa rzymskiego na klasy wg kryterium majątkowego oraz terytorialny podział kraju na tribusy Okres REPUBLIKI (509 - 27 r. pne) : Pier wsze wieki republiki - walki plebejuszy z patrycjuszami o uzyskanie praw politycznych i o udział we władzy. Mimo okresowych sukcesów plebejuszy republika rzymska do końca pozostała republiką arystokratyczną Zgromadzenia Ludowe formalnie miały szerokie uprawnienia i długo odgrywały ważną rolę, jednak w ostatnich wiekach republiki straciły swe znaczenie na rzecz innych organów - od III w. pne o najważniejszych sprawach państwowych decydował Senat ( reprezentujący arystokrację )
Wykształcił się specyficzny system urzędów (najważniejsi 2 konsulowie) - wszyscy urzędnicy wybierani przez Zgromadzenie Ludowe na 1 rok a urzędy były kolegialne - na dany urząd powoływano co najmniej 2 osoby miało to na celu zapobieganie powstaniu tyranii. Urzędnicy byli bezpłatni i odpowiedzialni przed Zgromadzeniem Ludowym
urzędy wyższe i niższe - wszyscy urzędnicy mieli określony zakres władzy ( potestas ), a wyżsi urzędnicy mieli ponadto imperium (m.in. uprawnienia wojskowe, szczególne uprawnienia sądowe, prawo zwoływania Zgromadzeń Ludowych i Senatu)
- urzędnicy wyżsi: konsulowie (2 najważniejsi, wybierani na 1 rok) , pretorzy (władza sądowa w sprawach cywilnych) , cenzorzy (uzupełnianie i rewidowanie listy członków Senatu)
PRAETOR URBANUS - pretor dla miasta Rzymu P RAETOR PEREGRINUS (242 r. pne)
(…)
… wszystkim mieszkańcom imperium, ius gentium i ius civile zlały się..
3./ ORGANIZACJA PAŃSTWA I STRUKTURA WŁADZ
Struktura państwa była przez wiele stuleci nieuporządkowana. Powiększanie się terytorium nie pociągało za sobą zmian w zarządzaniu państwem - Rzym pozostawał w sensie organizacyjnym dawną civitas z kilkoma ważnymi urzędami (konsul, cenzor, pretor, kwestor, trybun ludowy) i bez odpowiedniej kadry urzędniczej…
… to plebejuszom walkę o szerszy dostęp do urzędów i o większą kontrolę nad tworzeniem i stosowaniem prawa.
Republika: Na początku VI w. pne patrycjusze opanowali zgromadzenia kurialne, Senat i najważniejsze urzędy. Plebejusze natomiast uczestniczyli w zgromadzeniach centurialnych o niewielkim znaczeniu, stopniowo jednak uzyskiwali wpływ na niektóre organy państwa od 484 r. pne mieli własny urząd TRYBUNA LUDOWEGO…
… się PRYNCYPAT
2a./ USTRÓJ PAŃSTWA W PRYNCYPACIE
Princeps („I obywatel Rzymu”) skoncentrował w swoim ręku władzę trybuna ludowego (nietykalność, prawo zwoływania Senatu i przewodniczenia jego obradom, inicjatywa ustawodawcza, prawo weta wobec wszelkich zarządzeń Senatu i innych urzędników), cenzora, prokonsula (władza w prowincjach rzymskich, dowództwo nad wojskiem, kierownictwo spraw zagranicznych…
… zatwierdzał projekty ustaw miały obowiązywać cały lud rzymski
głosowane w komisjach COMITIA TRIBUTA z inicjatywy pretora lub trybuna ludowego. Pryncypat: W pryncypacie uprawnienia Senatu stawały się coraz bardziej symboliczne, bo władza prawodawcza przeszła faktycznie w ręce princepsa posiadane przez niego uprawnienia cenzora i trybuna ludowego pozwalało mu kształtować skład Senatu, inicjowanie procedury…
… republikańskich przy pozornym zachowaniu republiki wykształciło się w Rzymie cesarstwo (IMPERIUM) z cesarzem - PRINCEPSEM zmierzającym do przejęcia władzy absolutnej.
Okres DOMINATU (284 - 476 r. ne)
Początek II okresu cesarstwa związany jest z panowaniem cesarza Dioklecjana. Przeprowadził on reformy, które ostatecznie zerwały z republiką i wprowadziły nowy porządek, w którym cesarze sprawowali nie ograniczona…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)