Gnoza ortodoksyjna Pojęcie gnozy występuje w znaczeniu wiedzy teoretycznej albo praktycznej o tym, co istnieje i co jest dostępne zmysłowo; najczęściej jednak gnoza oznacza mniej lub bardziej dokładnie doktrynę chrześcijańską, często z przydawką „prawdziwa”, a także wiedzę, poznanie duchowe, zwłaszcza w odniesieniu do głębszego poznania Pisma św. oraz poznania Boga.
Według Klemensa Aleksandryjskiego doskonały chrześcijanin jest gnostykiem. Orygenes zakładał, iż prawdziwa gnoza pochodzi od Chrystusa i jest identyczna z Jego nauką. Jest ona zawarta w Piśmie św. i tradycji Kościoła. Gnoza heterodoksyjna Charakterystycznymi cechami takiego gnostycyzmu są albo absolutny dualizm Boga i świata, ducha i materii, dobra i zła, albo następujące po sobie emanacje, od najwyższego transcendentnego Boga po świat materii i zła. Również człowiek uwikłany jest w walkę toczącą się między światłością i ciemnością; zbawić go może jedynie poznanie. W II w. literatura gnostycka znacznie przewyższała literaturę chrześcijańską, zarówno, co do ilości, jak i formy (najstarszy komentarz do Ewangelii według św. Jana należy do gnostyka Herakleona). Poza nowotestamentowymi apokryfami pisma gnostyckie uważano za zaginione. W 1945 roku niedaleko wioski Nag Hammadi dawnym Ksenoboskion w Górnym Egipcie wieśniak Muhammad Ali wykopał z ziemi stare naczynie. Zawierało ona oprawione w skórę teksty zapisane w języku koptyjskim. Dokumenty nie wydały się Alemu wartościowe. Postanowił przechować je u swojej matki, która wykorzystała część z nich jako podpałkę. Niedługo potem doszło do krwawej rodzinnej waśni i poszukująca Alego policja wpadła na trop starożytnych kodeksów, które zostały już jednak sprzedane za bezcen miejscowemu antykwariuszowi. Przemycono je za granicę. Po wielu perypetiach wszystkie teksty znalazły się w końcu w Koptyjskim Muzeum w Kairze. Czym były teksty z Nag Hammadi? Stanowią one kolekcję 13 oprawionych w skórę papirusowych kodeksów. Zawierają 48 gnostyckie pisma przetłumaczone z greckiego na koptyjski lub napisane w języku koptyjskim. Pochodzą one z 350-400 r. po narodz. Chr. i są pismami gnostyków heretyckiej, z punktu widzenia Ojców Kościoła, sekty chrześcijańskiej. Aż do 1945 nauki gnostyków były znane niemal wyłącznie z krytycznych pism ich przeciwników. Odkrycie z Hag Hammadi pozwoliło poznać gnostycyzm z pierwszej ręki. Wśród znalezionych dokumentów znajdował się m.in. tekst "Grzmot: Doskonały Umysł". Jest to monolog Świętej Zofii, jednej z emanacji Boga, która była matką Jaldabaotha - podrzędnego bóstwa identyfikowanego często przez gnostyków jako okrutny Jahwe ze Starego Testamentu. Zdaniem gnostyków to ten Demiurg, a nie najwyższy Bóg stworzył materialny świat, co tłumaczyć ma jego niedoskonałość i to, że jest pełen cierpienia. Materia według tekstów z Nag Hammadi jest więzieniem, w którym Demiurg zamknął ludzkie dusze i jedynie oświecenie (gnosis) daje możliwość wyzwolenia się oraz powrotu do prawdziwego, najwyższego Boga. Ponieważ stwórca świata jest wrogiem, należy odrzucić ziemskie prawa. W praktyce oznaczało, to skrajną ascezę albo skrajny libertynizm. Jedne szkoły gnostyckie namawiały do życia pustelniczego, inne do świętych orgii.
(…)
…) i w swym osamotnieniu zrodziła nicość (kenoma), przestrzeń Przez współczucie z upadłą Sofią nieznany Bóg pozwala, żeby wyszedł z niego Duch Święty, który obdarza eony, trwające dotąd w nieświadomym byciu, świadomością boskiego pochodzenia. Z wdzięczności za to eony gromadzą [...] to, co w nich najpiękniejsze [...], i w ten sposób tworzą Chrystusa, wcielenie wszystkich archetypów, który zostaje posłany…
… gnostyckie
Szymon Mag Wystąpił w Samarii (Dz 8, 9-24) i, według informacji Justyna, za panowania cesarza Klaudiusza w Rzymie (Apol. 1, 26. 56)
Bazylidianie
Twórca sekty, Bazylides, urodził się pod koniec I w. w Syrii. Później osiadł w Aleksandrii. Szczyt jego działalności przypada na lata 120-160. Napisał Ewangelię i do niej Komentarz. Jego system gnostyczny, szeroko rozpowszechniony na Wschodzie, aż do IV…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)