Gnostycyzm Bibliografia:
G. Quispel, Gnoza , Warszawa 1988.
H. Jonas, Religia gnozy , Liszki 1994.
W. Myszor, Wstęp, w: Ewangelia Judasza , SAChSN 3, Katowice 2006.
Źródła gnostycyzmu jako takiego nie są znane, chociaż dobrze zbadane jest pochodzenie jego poszczególnych elementów składowych. Wywodzą się one ze środowiska babilońsko-astrologicznego, irańskiego, egipskiego, późnojudaistycznego, hellenistycznego i chrześcijańskiego. Niektórzy sądzą, iż gnostycyzm jest synkretycznym przetworzeniem chrześcijaństwa, inni uważają, że już przed pojawieniem się chrześcijaństwa istniał pewien rodzaj gnozy, który zrodził się w późnym judaizmie heterodoksyjnym albo ogólnie w wielowarstwowym świecie kultury hellenistycznej, a swoją żywą działalność rozwinął dopiero później, w środowisku chrześcijańskim II w.
Termin „gnoza” pochodzi od greckiego rzeczownika γνîσις, który może oznaczać: szukanie wiedzy, dociekanie, wiedza, poznanie, mądrość, wyższe poznanie, źródła itd. Gnoza pierwotnie oznaczała poznanie filozoficzno-racjonalne, będące synonimem prawdy i nauki o koneksjach ontycznych (Platon).
W okresie hellenistycznym i wczesnochrześcijańskim oznaczała ezoteryczną wiedzę o boskich tajemnicach, zastrzeżoną dla wybranych, zapewniającą zbawienie, przeciwstawna poznaniu racjonalnemu i prostej wierze, bądź spekulatywno-mistyczny sposób myślenia łączący rozum i wiarę w kontekście określonego typu rozważań filozoficzno-religijnych, bądź wiedzę teologiczną opierającą się na wierze, ale zmierzającą do racjonalnego zrozumienia.
Gnoza była swoistą religią powszechną, zawiera w sobie objawioną przez Boga pramądrość. Mimo wielu odgałęzień ma pewne elementy wspólne (dualizm, emanacje, libertynizm-skrajna asceza, mit)
Uważa się za kompetentną w prawdziwej interpretacji chrześcijaństwa (gwałtowna hellenizacja chrześcijaństwa)
Gnostyk jest nastawiony na świat ducha przez nous-intuicję, dla innych niedostępną, jest nie rozumiany.
Gnoza jest drogą do jaźni, do Boga.
Boga można poznać jedynie w ekstazach, a opowiedzieć o nich językiem mitu.
Jezus objawia gnozę Dwunastu. Bóg Starego Testamentu nie ma prawdziwej wiedzy, nie wie np. gdzie ukrywa się Adam w raju.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)