Glosatorzy i komentatorzy

GLOSATORZY XI-XIII w.
początek związany z odkryciem Digestów justyniańskich (Pandektów) - szkoła bolońska (narodzenie wraz z powstaniem Uniwersytetu w Bolonii w 1088)
twórcą Irneriusz - najbardziej znacząca postać szkoły; miał 4 uczniów: Martinusa, Bulgarusa, Hugona, Jacobusa - zajmowali się nauką prawa rzymskiego, a także praktyką prawniczą metoda egzegezy (objaśnienia, tłumaczenia) - czytanie tekstów, objaśnianie słowo po słowie
scholastyczna metoda objaśniania poszczególnych słów, zdań i ustępów drogą operacji logiczno-językowej
czasem skłaniali się jednak ku interpretacji praktycznej
objaśnienia wpisywane między wierszami ( glosa interlinearna ) albo na marginesie ( glosa marginalna ) - wybór glosy zależał od jej obszerności, a nie wartości merytorycznej
opracowywano prawo rzymskie za pomocą kazusów (zdarzenie prawne układane odpowiednio do praktycznego zastosowania tego przepisu) i sum (krótkie streszczenie, starające się w sposób jasny ująć zawiłe postanowienia)
wykładnia w kolejności wskazanej przez źródła - włoski sposób wykładu prekursorzy analitycznego rozumienia prawa (system ogólnych zasad i norm, w przeciwieństwie do kazuistycznego rozumienia prawa)
Azo - XIII w. - zebrał i opracował glosy do Codexu
Akursjusz - „ Glossa ordinaria ” / „Glossa Accursiana” - zebranie i uporządkowanie najważniejszych glos; uczeń Azo; zdradzało wolę glosatorów dokonania syntezy prawa rzymskiego
przyczynili się do poznania prawa rzymskiego i przygotowania materiału do dalszych badań ; nie naginała jednak prawa rzymskiego do ówczesnych pojęć i do praktyki prawnej - nie ingerował silniej w życie prawne średniowiecza
prawo rzymskie powinno obowiązywać na wszystkich terytoriach pod panowaniem cesarzy niemieckich (bezpośredni kontynuatorzy cesarzy rzymskich)
włączenie ustawodawstwa cesarskiego do Corpus Iuris Civilis
zasada „ czego nie zna Glosa, nie jest uznane przez sąd ” - międzynarodowa renoma szkoły
nadanie kodyfikacji justyniańskiej nowego kształtu - Kodeks, Digesta, Instytucje i Nowele
do nowel dodano spis longobardzkiego prawa lennego, Libri Feudorum oraz ustawy cesarzy niemieckich Fryderyka I i Fryderyka II
całość jako Corpus Iuris Civilis
KOMENTATORZY (postglosatorzy/konsyliatorzy)
od połowy XIV wieku
przystosowanie prawa rzymskiego do potrzeb praktyki ( miasta włoskie ) - taka interpretacja kodyfikacji justyniańskiej, by wydobyć normy ogólne, możliwe do przyjęcia przez prawo partykularne
umiejętność praktycznej modernizacji norm prawa rzymskiego do potrzeb współczesności
celem ich pracy stało się tworzenie abstrakcyjnych pojęć prawnych

(…)

… („nie jest jurystą, ko nie jest Bartolistą”) - komentarze do trzech części Digestów; dokonał „przewrotu kopernikańskiego” w średniowiecznym systemie prawa
prawo rzymskie w centralnym miejscu, jako system abstrakcyjnych norm prawnych
żadna norma (zwyczajowa czy statutowa) nie mogła mieć praktycznego zastosowania, zanim nie została zinterpretowana na podstawie abstrakcyjnych norm prawnych (ius commune)
Baldus de…
... zobacz całą notatkę