To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
1 WYKŁAD 1 Jedną z nauk przyrodniczych zajmujących się badaniem Ziemi jest GEOLOGIA (z grec.) ge – Ziemia, logos – słowo. Geologia bada głównie zewnętrzne sfery Ziemi – przede wszystkim litosferę (skorupa ziemska i górny płaszcz). Przedmiotem badań geologii jest budowa, historia oraz wszelkie zjawiska i procesy zachodzące w litosferze . Geologia jako samodzielna nauka istnieje od XVIII wieku. Wcześniejsze pierwsze próby wyjaśnienia procesów przyrodniczych podejmowali filozofowie greccy. Heraklit z Efezu (ok. 540 – 480 p.n.e.) - za przyczynę wszechrzeczy uwaŜał ogień; prawdopodobnie dał początek plutonizmowi plutonizm (od rzymskiego boga podziemia Plutona) koncepcaja opracowana przez Jamesa Huttona w XVIII w - główn ą rol ę w powstaniu skał odegrały wulkanizm i wewn ę trzne ciepło ziemi neptunizm (od rzymskiego boga mórz Neptuna) - wszystkie skały powstały w morzu (przedstawiciele: A. Werner , J-B Lamarck) Te kierunki w geologii ścierały się w XVIII/XIX w Artstoteles ( 384-322 p.n.e.) uwaŜał, Ŝe lądy musiały być dawniej wielokrotnie zalewane przez morze. Eratostenes z Cyreny (ok. 275-194 p.n.e.) w dziele Geographica połoŜył podwaliny nauk geograficznych. Pierwszy dokonał pomiaru promienia i południka Ziemi; wyliczył obwód Ziemi: 252 000 stadiów ~ 39 800 km 2 Pliniusz Starszy (23-79) napisał 37 ksiąg Historii naturalnej , która aŜ do czasów odrodzenia była głównym źródłem wiedzy w naukach o Ziemi, zwłaszcza mineralogii. Zmarł podczas obserwacji wybuchu Wezuwiusza w 79 roku n.e. Wieki średnie były okresem zastoju na naukach przyrodniczych. Dopiero rozwój górnictwa przyniósł wiele nowych obserwacji z dziedziny geologii. Wielki wkład w poznanie praw rządzących rozwojem skorupy ziemskiej wnieśli Leonardo de Vinci (1452-1519) i Georgius Agricola (1494-1555 Leonardo da Vinci (1452- 1519) badał skamieniałości, pionowe ruchy skorupy ziemskiej; erozyjna działalność rzek; czas geologiczny Georgius Agricola ( Georg Bauer) (1494 – 1555) ojciec mineralogii Leonardo de Vinci i Georgius Agricola jako pierwsi wprowadzili do Nauk o Ziemi pogląd, Ŝe procesy, które zachodzą dzisiaj w skorupie ziemskiej i na jej powierzchni, mogły zachodzić i w przeszłości. Byli oni zatem prekursorami waŜnej w geologii zasady
(…)
… odkładania bierze równieŜ udział Ŝycie organiczne.
Procesy odkładania – gromadzenia materiału to sedymentacja.
•
Sedymentacja – gromadzenie się osadów w wyniku osadzania materiału
okruchowego, działalności organizmów lub wytrącania z wód.
Powstają skały osadowe. Działa odwrotnie od denudacji.
Denudacja i sedymentacja to wielki proces zrównania powierzchni Ziemi – gradacja.
Skutkom działania procesów…
…, erozja i powierzchniowe ruchy masowe.
•
wietrzenie – rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał pod wpływem
nasłonecznienia, oddziaływania na skały wód gruntowych i działania organizmów,
zachodzący na powierzchni ziemi i w strefie przypowierzchniowej
•
erozja – mechaniczne niszczenie skał przez wody, lodowce i wiatr
•
powierzchniowe
ruchy
masowe
–
przemieszczanie
się
po
stoku
przypowierzchniowych…
…,
całkiem inne skały od tych , które zostały zniszczone. Skały te mogą być potem
sfałdowane, wciągnięte w głębsze partie skorupy ziemskiej czy w górny płaszcz,
przeobraŜone (powstają skały metamorficzne), a w końcu przetopione. Produkty tego
przeobraŜenia i przetopienia później są znów wynoszone na powierzchnię dzięki
działalności magmowej czy górotwórczej i krąŜenie materii w przypowierzchniowych
warstwach Ziemi rozpoczyna się od nowa. Zjawisko to nazywa się cyklem skalnym.
7
http://www.fas.org/irp/imint/docs/rst/Sect2/rock_cycle_800x609.jpg
PROCESY GEOLOGICZNE
ZEWNĘTRZNE
NISZCZĄCE
(degradacja)
TWÓRCZE
(agradacja)
WEWNĘTRZNE
-WULKANIZM
-PLUTONIZM
-METAMORFIZM
-DIASTROFIZM
-WIETRZENIE
SEDYMENTACJA
-EROZJA
-POWIERZCHNIOWE
RUCHY MASOWE
8
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)