Geneza i rozwój historii gospodarczej , jej przydatność i źródła H.gospod. rodziła się wraz z rewolucją przemysłową XVIII w i powstaniem systemu kapitalistycznego. Po raz pierwszy nazwa h.gospod. pojawiła się w Niemczech w 1879 r., a w 1901 r. pierwsze specjalistyczne pismo. Szybkie wyodrębnienie się dyscypliny i jej pomyślny rozwój przypada na okres międzywojenny (1918-1939), największe zaś osiągnięcia po II w.ś.
Doświadczenia metodologiczne - głównie udział 2 szkół:
grupy „ Annales” we Francji: E.Labrousse, F.P.Brandel
„ nowej historii gospod” w USA: RW.Fogel, D.C.North.
W Polsce h.gospod. rozwinęła się w latach międzywojennych w ośrodku lwowskim - szkoła Franciszka Bujaka i w Poznaniu - szkoła Jana Rutkowskiego; 1931 r.- czasopismo ”Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych „ badania po 1944 r.
H.gospod. zajmuje się procesami tworzenia i podziału dochodu społecznego w danym okresie historycznym, na danym terytorium. Wg. Witolda Kuli h.gospod. bada:
procesy tworzenia i wielkości dochodu społecznego w różnych epokach historycznych, czyli rozmiar sił wytwórczych (rolnictwo, osadnictwo, siła dochodu), wydajność pracy ( w tym postęp techn) ruch dochodu społecznego (cz yli obrót towarowy), rozwój wszelkiego rodzaju usług (np. transport),
procesy podziału dochodu społ., czyli: zaludnienie (demografia historyczna), podziału własności środków produkcji, rozwój gospod. rynkowej w dziejach, wpływ podziału dochodu społ. na rozwój gospodarczy
.
Cel: określenie poziomu życia ludności w danym okresie na danym obszarze. Źródłem historycznym nazywamy utrwalony i zachowany materialny ślad działalności człowieka z przeszłości. Na ich podstawie historyk rekonstruuje proces dziejowy.
Rodzaje źródeł historycznych: bezpośrednie - związane z dział. produkcyjną i intelektualną człowieka przeszłość (budowle, narzędzia pracy)
pośrednie - zabytki pisane
Historia rozpoczyna się wraz z epoką źródeł pisanych
Epoki wcześniejsze - archeologia - dot. źródeł materialnych
H .gospod. przywiązuje szczeg. uwagę wszelkiego rodzaju średniowiecznych przywilejów,
wytworów działalności organów władzy,
ksiąg celnych do badania handlu wew. i zagr.
ksiąg podatkowych i skarbowych,
materiałów demograficznych,
akt gospod. przedsięb.
prasy i publicystyki gospodarczej,
wydawnictw statystycznych.
Miejscem przechowywania źródeł historycznych są archiwa. Periodyzacja historii powszechnej
(…)
… rzemiosła np. złotnictwa, wyrobu szkła oraz wydajnego rolnictwa - uprawa winnej latorośli).
Feudalizm
ustrój społ-polit. opierający się na prawnej zależności jednostek, ujętych w hierarchię oraz na systemie lennym
ustrój społ-gospod polegający na istnieniu podzielonej własności ziemi i poddaństwa chłopów, czego skutkiem były różnorodne obciążenia chłopów (renta feudalna).
Stosunki feudalne w Europie…
… naturalna, zasada samowystarczalności, handel był wymienny i okazjonalny.
Istniała podwójna własność ziemi (charakterystyczna tylko dla feudalizmu): zwierzchnia należała do pana feudalnego
użytkowa - chłopa
Renta feudalna: dochód pana z tyt. zwierzchniej własności ziemi, stanowiła podstawę utrzymywania warstwy feudałów. Rodzaje renty:
naturalna - daniny w naturze
odrobkowa - pańszczyzna
czynszowa- opłaty…
… feudałów świeckich czy duchownych, ich mieszkańcy byli poddanymi i świadczyli panu rentę feudalną. W okresie XI i XII w. miasta zachodniej Europy toczyły walkę o wolność osobistą mieszkańców oraz o samorząd pod przewodnictwem tzw. komun miejskich - krwawe powstania lub wykupienie od feudała przywileju nadającego miastu prawa miejskie i samorządowe.
Samorząd miejski oznacza możliwość:
wybierania własnych…
…. komór celnych , wprowadzenie jednolitych miar i wag, ujednolicanie systemu podatkowego. Budowa systemu dróg lądowych i kanałów żeglugowych, organizowano łączność i komunikację pocztową (Anglia, Francja, Holandia)
Akumulacja kapitałów. W okresie od XVI do połowy XVIII w. zjawisko szybkiego nagromadzenia kapitałów.
Źródła akumulacji kapitałów:
dochody z ziemi (renta gruntowa) uzyskiwane przez właścicieli…
… , młockarnia, żniwiarka, kombajn, pługi parowe, snopowiązałki
upowszechnienie intensywnego nawożenia i melioracji - szlam ze stawów, torf, nawozy sztuczne (fosforowe, azotowe)
zmiana struktury upraw - rośliny motylkowe (wyka, łubin, seradela, koniczyna) burak cukrowy, wzrost znaczenia ziemniaków
intensyfikacja hodowli - chów nowych gatunków bydła, nierogacizna i drób, zwiększenie wielkości zwierząt…
… elementarne, znieśli powinności feudalne, wprowadzili wolność uprawiania zawodu i działalności przemysłowej. Po upadku ich dyktatury w 1794 reformy utrzymały się .
Okres napoleoński ( 1799-1815)
W 1799 roku władzę we Francji obejmuje gen. Napoleon Bonaparte. W 1804 tytuł cesarza Napoleona I. Dąży do stworzenia podporządkowanego Francji systemu państw europejskich tzw. Wielkie Cesarstwo.
W 1804 r. Kodeks Napoleona: wolność, równość, prawo własności, regulowanie praw spadkowych i zobowiązań majątkowych, sankcjonuje swobodę działalności gospod. Kodeks dawał moce podstawy do rozwoju stosunków kapitalistycznych.
W 1800 roku założono bank emisyjny - Bank Francuski, uzdrowiono walutę i kredyty.
Od 1806 roku polityka wojny gospod. z Anglią tzw. blokada kontynentalna.
Kongres Wiedeński
Przywrócił do władzy dawne…
… dynastie (legitymizm), odtworzył granice państw sprzed rewolucji (restauracja), powołał do życia Święte Przymierze strzegące nienaruszalności ustaleń kongresu. W Europie zapanowały rządy reakcji, prześladowano wszelkie przejawy ruchów liberalnych i demokratycznych.
Oparciem dla ruchów demokratycznych w Europie był romantyzm: patriotyzm, wspólnota tradycji, wartość historii narodu jego języka, kultywował…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)