To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
GATUNEK LITERACKI - zespół reguł, określających konstrukcje utworów literackich, poszczególne realizacje reguł. Gatunek literacki istnieje dzięki powtarzalności i świadomości czytelnika, odbiorcy. Gatunki ewoluują - zmieniała się definicja i funkcja gatunku.
Stefania Skwarczyńska we wstępie do „Nauki o literaturze” stawia pytania dotyczące statusu gatunków. Są dwa pojęcia sprawy:
realiści - wg nich gatunki tkwią w materiale, ale ich istnienie jest niesamoistne, niepowtarzalne.
idealiści - wg nich rodzaj literacki jest pewną ideą i realizuje się dopiero w konkretnych dziełach, idealiści nadali gatunkowi konkretną rolę.
Są to dwie skrajności. Skwarczyńska proponuje, by wyprowadzać rodzaj literacki z konkretnego dzieła literackiego (skłania się do postulatów realistów). Rodzaj literacki tkwi w konkretnym utworze.
Zbiór dystrybutywny Zbiór kolektywny
GATUNEK =
Według Maksa Webera - gatunek jako pojęcie typologiczne, to idealne wzorce. Gatunek istniej w tekstach, istnieje też w świadomości odbiorcy (dzięki powtarzalności, rozpoznawalności). Gatunki są historycznie zmienne.
Istnieją trzy style („Koło Wergiliusza”):
wysoki (w „Eneidzie” Wergiliusza),
średni (w georgikach),
niski (w bukolikach).
Według Ziomka, w jego formacjach literackich:
w klasycyzmie - gatunki mają charakter normatywny (wzorce tworzenia), istnieje wysoka świadomość tworzenia. Gatunkowa przynależność jest świadomym wyborem autora. Gatunki tworzą zamknięty system.
w romantyzmie - zmienia się model świata, mentalność twórców, przynależność gatunku staje się czymś nieprzewidywalnym. Nowatorstwo staje się cenione, pojawiają się nowe gatunki, gatunki synkretyczne: ballada, gatunki nieczyste: dramat niesceniczny, powieść poetycka, poemat dygresyjny. Do głosu zostaje dopuszczony folklor.
w awangardyzmie - zwycięża zasada oryginalności. Liczy się nowatorstwo, nowe gatunki, antygatunki.
Ewolucja gatunków, wymieranie gatunków trwa do dziś. Gatunki zanikają, ale i powstają gatunki nowe na bazie starych, tradycyjnych gatunków. Literatura próbuje się wyrwać z reguł gatunkowych. Mówi się o „formach jednorazowego użytku”, gatunkach prywatnych (jednego autora).
O obecności gatunków mogą też świadczyć nazwy, tytuły: „Elegia o …”, „Przypowieść o …”, „Ballada…”, „Oda do …” itp.
Tekst może być podporządkowany różnym rodzajom gatunkowym. To nie gatunki uległy zagładzie, tylko taksonomia przeniosła się w inne dziedziny poznawania. Nie ma już obowiązku realizacji pewnych norm gatunkowych.
Po co nam gatunek?
(…)
… to związków w dziele i między tekstami. Dialogowość jest stylizacją na inne teksty”.
Stylizacja i intertekstualność nakładają się na siebie.
Stylizacja przypomina cytat - przywołuje się cudze słowa, naśladuje się je. Maria Renata Majerowa → Przywoływanie danego tekstu wnosi w naszą wypowiedź informacje drugiego stopnia.
Lechoń przywołuje styl wiersza romantycznego.
Intertekstualność to pewien typ związku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)