GALICJA - OKRES AUTONOMICZNY (II POŁ. XIX W.) Austria do połowy XIX w. była państwem absolutnym. Administracja centralna i terenowa stosowała rozmaite środki służące wynarodowieniu ludności polskiej. W II poł. XIX w. nastąpiły jednak istotne przeobrażenia ustrojowe:
1860 r. - Austria staje się monarchia konstytucyjną (,,dyplom październikowy”),
1867 r. - na podstawie konstytucji grudniowej, państwo zostało przekształcone w monarchię dualistyczną: Cesarstwo Austriackie i królestwo Węgier, połączone wspólnym monarchą, ale posiadające osobne parlamenty (Austro-Węgry).
Galicja znalazła się w obrębie Cesarstwa Austriackiego - była 1 z 17 krajów koronnych. W Parlamencie Wiedeńskim służyli Polacy tworząc liczne Koło Polskie (20% Parlamentu). Ponadto Polacy zajmowali stanowiska w centralnym rządzie austriackim.
Kraje koronne Cesarstwa otrzymały autonomię. Podstawą prawną autonomii dla Galicji był ,,dyplom październikowy” z 1860 r. i ,,patent lutowy” z 1861 r. Przepisy te okazały się dość trwałe, ponieważ w tym kształcie przetrwały do 1914 r.
Administracja dawała więcej niż samorząd i polegała na tym, że władza prawodawcza została przekazana państwu otrzymującemu autonomię - istnienie lokalnego parlamentu, który dawał możliwość stanowienia prawa. Konsekwencją tej autonomii był podział na administrację rządową i administrację krajową oraz samorząd.
ADMINISTRACJA KRAJOWA Na szczeblu Wiednia był minister do spraw Galicji , który był członkiem rządu centralnego. Podlegał mu urzędujący we Lwowie namiestnik , który miał do pomocy urząd zwany namiestnictwem. Namiestnikowi podlegali starostowie zarządzający starostami powiatowymi.
Minister:
prowadził wszystkie sprawy galicyjskie w skali kraju,
opiniował i koordynował w skali centralnej zarządzenia ministrów odnoszące się do Galicji.
Namiestnik:
reprezentował osobę cesarza, wyrażał jego wolę,
rozpisywał wybory do Sejmu Krajowego,
miał prawo inicjatywy ustawodawczej,
przedkładał cesarzowi ustawy Sejmu z prośbą o aprobatę lub sankcję,
przedkładał Sejmowi Krajowemu sprawozdania z działań mających miejsce w Galicji,
udzielał wyjaśnień na interpelacje poselskie,
kierował administracją państwową poprzez starostów działających w powiatach (zostały wprowadzone w 1868 r.). Miał wyodrębnione działy tej administracji:
poczta i telegraf,
sprawy wojskowe.
Mianowany 1870 r. namiestnik Kazimierz Grocholski, poprzez politykę personalną spolszczył administrację i wprowadził do niej język polski.
ADMNISTRACJA KRAJOWA ,,Patent lutowy” i wydane na jego podstawie statuty krajowe powołały do życia Sejmy Krajowe. Wyznaczały miejsce Sejmu w organach przedstawicielskich, przedstawiały kompetencje, organizacje prac Sejmu, skład, itd. Pojawił się problem z prawem wyborczym do Sejmu Krajowego, który był skomplikowany i niedemokratyczny. Przyjęto system kurialny - było
(…)
… ze strony Sejmu Krajowego. Samorządem gminnym nadzorowali starostowie powiatowi i naczelnik.
W II poł. XIX w. zabór austriacki był jedynym terenem z polskim samorządem i polską administracją, przez co wyraźnie kontrastował z ziemiami zaboru rosyjskiego i pruskiego. Polska administracja odgrywała dużą rolę w rozwoju życia społecznego, kulturalnego i gospodarczego.
Wirylista - ktoś kto wchodzi do ciała…
… ze swego grona posłów do Parlamentu Wiedeńskiego. Później sytuacja zmieniła się, ponieważ wprowadzono odrębne wybory,
mógł stanowić przepisy dotyczące spraw wojskowych i wymiaru sprawiedliwości, miał prawo formułowania własnych propozycji we wszystkich kwestiach, w których rząd w Wiedniu zasięgnął jego rady,
kompetencje wykonawcze:
wybierał 6-osobowy Wydział Krajowy z Marszałkiem Sejmu Krajowego na czele…
… ustaw potrzebne było quorum wynoszące 50% i zwykła większość głosów. Sejm mógł dokonać zmiany statutu krajowego, ale wymagało to kwalifikowanego quorum w wysokości 2/3 głosów oraz kwalifikowanej większości w wysokości 3/5. Głosowanie było jawne. Ważność ustaw zależała od otrzymania sankcji królewskiej. Wydział Krajowy przekazywał ustawę do Wiednia, gdzie opiniował ją Marszałek. Uchwała…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)