Fundamentalizm religijny
Fundamentalizm ma bardzo różnorodne ujęcia, co świadczy o słabości metodologicznej i nieprecyzyjności w stosowaniu tego pojęcia.
W ujęciu szerokim utożsamiany jest niemal z tradycjonalizmem, nacjonalizmem, ortodoksją, podczas gdy, choć jest z nimi niewątpliwie związany, utożsamianie tych pojęć prowadzi do zafałszowania samej religii jako takiej.
Wąsko natomiast odnosić się będzie do protestantyzmu na gruncie USA(klasyczne rozumienie).
Po drugie inne jest podejście naukowe a inne publicystyczne do tego pojęcia. Na gruncie nauki kierujemy się w stronę protestantyzmu. Natomiast publicystyka po atakach z 11 września utożsamiła go niemal tylko z religią i kulturą islamu.
Po trzecie istnieje tendencja do utożsamiania religii jako takiej z fundamentalizmem, a więc że niby sam religijny sposób myślenia już prowadzi do fundamentalizmu.
Albert Pawłowski def. go jako taki zbiór idei w myśli politycznej, których sedno stanowi system wartości aspirujący do bycia uniwersalnym, jedynym słusznym, właściwym do osiągnięcia bez względu na cenę.
W religii fundamentalizm jest powrotem do źródeł. Pojawi się więc przy każdej religii, jako próba strzeżenia, zachowania pierwotnej wiary przodków. W tym aspekcie mamy więc fundamentalizm hinduski, żydowski, chrześcijański itp.
Wizją głoszącą nadrzędność instytucji religijnych nad świeckimi i podporządkowanie życia społecznego religii będzie zaś integryzm.
Na gruncie indyjskim ważny jest też komunalizm, czyli ugrupowanie wyst. w interesie kasty czy społeczności religijnej.
Fundamentalizm nie ma wiele wspólnego z odrodzeniem religijności. Fundamentalizm generuje swoistą filozofię polityczną, w której nast. próba wykorzystania religijnej legitymizacji do rozwiązania problemów doczesnych. Jest więc rodzajem instrumentalnego wykorzystywania religii. Cechy charakt. dla fundamentalizmu:
- krytyka elit rządowych za odejście od prawa i porządku religijnego
- idea odrodzenia religijnego
- rzecznicy znają zamysł Absolutu, posiadają monopol naprawdę
- wszyscy inni to wrogowie
- zasady porządku religijnego rozciągnięte na inne sfery życia społecznego
- dążenie do zniesienia porządku społecznego i politycznego i zastąpienia go nowym
Poszczególne fundamentalizmy różnią się między sobą, co jest wynikiem różnic kulturowych i świadomościowych, ugruntowaniem demokracji lub jej braku. Fundamentalizmy nie są z gruntu antymodernizacyjne(może z wyjątkiem Talibów). Wyst. z krytyką niektórych przejawów modernizacji, ale sami korzystają z innych, np. technologii.
NA PODSTAWIE: „Polityka i religia w globalizującym się świecie”
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)