To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wykład 9 Fleksja a słowotwórstwo jest jakaś prawidłowość
konstrukcje fleksyjne są tworzone regularnie, zatem ich cechą jest gramatyczność
a derywaty tworzone są nieregularnie, tj. muszą być zapamiętane przez mówiących jako całość, „nauczone”
GRAMATYCZNOŚĆ FLEKSJI
Regularność formalna fleksji, kategorialność Konstrukcje są tworzone według ściśle określonej reguły od każdego okazu określonej klasy, np. temat rzeczownika + om = celownik l.mn.
stołom, miotłom, dealerom, fanom temat czasu przeszłego czasownika + ł = czas przeszły (liczba pojedyncza, rodzaj męski, np. zobaczył)
Derywaty nie posiadają takiej właściwości
różnorodność morfemów derywujących
nieregularność semantyczna
Regularność semantyczna konstrukcja utworzona wg reguły znaczy nie więcej ani mniej niż to, co przewiduje reguła
wszelkie nadwyżki semantyczne muszą być nauczone ze słownika, a nie wprowadzane na podstawie reguły. Np. siedzący (imiesłów przymiotnikowy czynny) - chłopiec siedzący pod oknem ale: przedział „siedzący” - dla siedzących Systemowość fleksji to istnienie zamkniętego układu abstrakcyjnych pozycji, które mają charakter potencjalny, muszą być wypełnione w określony sposób, choćby nigdy nie było takiej praktycznej potrzeby Np. w systemie przypadków wołacz jest zawsze możliwy, choć może nigdy w tekstach nie wystąpić, np. „O nasz monitoringu!” derywaty natomiast nie tworzą się według systemu z góry narzuconego Np. odmiana wg przypadków rzeczownika „ręka” i derywatów tego rzeczownika Zjawiska z pogranicza fleksji i derywacji fleksja - reguły, derywacja - doraźnie tworzone konstrukcje do nauczenia ze słownika
ale: często wielość wyjątków w regułach odmian, czasem sporo regularności w derywacji
przykłady
to m.in. regularnie tworzone rzeczownikowe nazwy czynności, np. bieganie, gryzienie. Nieliczne są tu wyjątki, np. możność od móc (a nie musienie) albo brak derywatów (np. od iść).
za zaliczeniem ich do derywatów przmawiają tzw. nadwyżki semantyczne, np. ogrodzenie to nazwa i czynności, i rzeczy. Ale np. J. Tokarski zalicza je do fleksji, podobnie jak i przysłówki odprzymiotnikowe. („Fleksja polska”, 1973)
Inne regularności w derywacji:
czasowniki prefiksalne
deminutywa (zdrobnienia)
Kategorie gramatyczne
Kategorie gramatyczne ogólne:
(…)
… do słownictwa, odtwarzane, inaczej: nietworzone doraźnie. Są to frazeologizmy, np. iść komuś na rękę, pleść duby smalone, lub przysłowia
Składnia a system językowy
Do systemu językowego należą w zakresie składni:
Schematy zdań i wypowiedzi niezdaniowych oparte przede wszystkim na właściwościach składniowo - semantycznych czasowników
Reguły rozwijania grup (podporządkowywania sobie członów podrzędnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)