EWOLUCJONIZM Pojęcie ewolucjonizmu w naukach społecznych - Ewolucjonizm w naukach społecznych pojmuje się niekiedy zbyt wąsko, niekiedy zaś zbyt szeroko. - w pierwszym wypadku utożsamia się go z darwinizmem, zakładając, że mamy z nim do czynienia tylko wtedy, gdy w grę wchodzi przenoszenie do owych nauk założeń teorii ewolucji Darwina lub przynajmniej operowanie zbliżonym do darwinowskiego wyobrażeniem ewolucji - w drugim wypadku za ewolucjonistów uważa się tych wszystkich myślicieli, którzy traktowali o ewolucji w jakimkolwiek sensie i ośrodkiem uwagi czynili prawa rozwoju społecznego. W tym rozumieniu „ewolucjonistami” byli nie tylko Darwin czy Spencer, Taylor czy Morgan, Bastian czy Frazer, lecz również Hegel czy Marks, Guizot czy de Tocqueville, Saint-Simon czy Comte. - takie poszerzone rozumienie ewolucjonizmu jest ułatwione przez to, że słowo „ewolucja” nie stanowiło koniecznie wyróżnika jakiejś ściśle określonej grupy myślicieli, lecz bywało używane dość swobodnie w znaczeniu trudnym do odróżnienia od znaczeń takich słów jak „rozwój”, „wzrost”, „zmiana” czy „postęp” - Ewolucjoniści w naukach społecznych nie tworzyli jednej szkoły naukowej, toteż zaliczenie do nich tego lub innego myśliciela może być przedmiotem trudnego do rozstrzygnięcia sporu. - zarówno wąskie, jak i szerokie rozumienie ewolucjonizmu ma na swoje poparcie dobre racje. Darwinizm wywarł rzeczywiście pewien wpływ na nauki społeczne, można w związku z tym używać terminu „darwinizm społeczny” symbolicznie w celu oznaczenia pewnej wspólnoty poglądów, w której uczestniczył np. Spencer, nie uczestniczyli natomiast Comte czy Marks mimo zainteresowania tak lub inaczej pojmowaną ewolucją społeczeństw. - Trzeba także pamiętać, że: - najważniejsze koncepcje ewolucji społecznej powstały wcześniej od teorii ewolucji Darwina - miały one swoje źródła w myśli XVIII i pierwszej połowy XIX wieku, przy czym te źródła to nie tylko Malthus, z którego korzystał także Darwin, ale i oświeceniowe teorie rozwoju (i postępu) społecznego - wszystkie ważniejsze koncepcje ewolucjonistyczne w naukach społecznych różniły się dość poważnie od koncepcji Darwina (na przykład „lamarckizm” Spencera) - wielu ewolucjonistycznych teoretyków społecznych zaznaczało wyraźnie swą niezależność od Darwina, mając z nim rzeczywiście niewiele wspólnego - wskazane jest więc rozszerzenie pojęcia ewolucjonizmu w naukach społecznych poza darwinizm - koncepcje ewolucjonistyczne wyróżniało to, że: - po pierwsze były jednoznacznie naturalistyczne - po drugie były antyhistoryczne, reprezentowały na ogół tendencję do skupiania uwagi na prawidłowościach ogólnoświatowego procesu ewolucji i lekceważenia „przypadków” i osobliwości lokalnych
(…)
… między społeczeństwami
- ewolucjonizm był próbą odbudowania wiary w jednolita naturę ludzką - za ewolucjonistów zwykło się uważać:
- Herberta Spencera
- Edwarda Burnetta Tylora
- Lewisa Henry'ego Morgana
- Johanna Bachofena
- Adolfa Bastiana
- Johna McLennana
- Johna Lubbocka
- Williama Smitha
- Jamesa Frazera
- Edvarda Westermarcka
- Henry'ego Maine'a
- Numy Denisa Fustela de Coulanges'a
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)