ETYKA ZAWODU URZĘDNICZEGO W POLSCE 1995-2000 r. Każdy zawód ma swoje wyrastające z długotrwałego doświadczenia reguły. Etyka administrowania może być przedstawiona jako zespół standardów pożądanego postępowania funkcjonariuszy publicznych, zaw artych w kodeksach etycznych , lub jako wrażliwość ich na podstawowe wartości postępowania etycznego. Pogląd uznający administrację za narzędzie, wyspecjalizowany w zarządzaniu państwem , profesjonalny aparat urzędniczy , dla którego najwyższą wartością i głównym układem odniesienia ma być dobro społeczeństwa, wydaje się dominować we współczesnych państwach demokratycznych. W prawie polskim nie istnieje kodeks służby cywilnej, który regulowałby najważniejsze zasady etyki zawodu urzędnika państwowego. Istnieją jednak przepisy, które normują kwestie etyczne. Ustawa z dnia 5 lipca 1996 roku o służbie cywilnej, oprócz podstawowych ram organizacyjnych, regulacji dotyczących stosunku pracy, odpowiedzialności dyscyplinarnej urzędników - określa najważniejsze uprawnienia i obowiązki korpusu służby cywilnej. Wśród nich odnajdujemy powinności o charakterze etycznym. „Zasady etyki urzędniczej określa polskie prawodawstwo. Nowa ustawa konstytucyjna określa Rzeczpospolitą Polską jako demokratyczne państwo prawne (art.2), w którym organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (art.7). Rozwinięciem tych postanowień jest art.33 ustawy o służbie cywilnej, obligujący urzędnika do złożenia uroczystego ślubowania następującej treści: „Ślubują służyć Państwu Polskiemu, przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wykonywać obowiązki urzędnika służby cywilnej sumiennie i bezstronnie, zgodnie z najlepszą wiedzą i wola.” W rozdziale 6 wspomnianej ustawy normującym obowiązki urzędnika służby cywilnej - na pierwszym miejscu wymienia się wymóg przestrzegania Konstytucji RP i innych przepisów prawa (art.47, ust.1). Następnie obowiązek przestrzegania praw człowieka i obywatela (art.47, ust.2) oraz rozwijania własnej wiedzy zawodowej.” 1 1) Biuletyn służby cywilnej nr 3, wrzesień 1997. Obowiązki wynikające z faktu przynależności do korpusu służby cywilnej są w oczywisty sposób związane z podległością urzędniczą. Podobnie więc jak ma to miejsce na całym świecie - polski urzędnik wykonuje polecenia przełożonych (art.48, ust.1). Jednocześnie ustawa o służbie cywilnej nakłada obowiązek wykonywania zadań państwa w sposób zawodowy i rzetelny (art.1, ust.1), sumienny (art.33, ust.1), sprawny i terminowy (art.47, ust.4). O znaczeniu profesjonalizmu administracji publicznej wspomina także Konstytucja RP. Już w preambule mowa jest o działaniu instytucji publicznych w sposób rzetelny i sprawny. W podobny sposób sformułowany jest jej art.153: „W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej.”
(…)
… nowej Konstytucji nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym (art.32). Powyższe rozstrzygnięcia nakładają na kadrę urzędniczą poważny obowiązek, szczególnie w wymiarze etyki zawodowej - nie faworyzowania żadnej z zainteresowanych przebiegiem sprawy stron.
Inną zasadą powiązaną ściśle z wymogiem lojalności jest przestrzeganie tajemnicy służbowej. Ustawodawstwo…
… w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej.”
Przytoczona zasada konstytucyjna bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa jest w ustawie o służbie cywilnej wymieniona przy różnych okazjach aż czterokrotnie (art.1, ust.1; art.18; art.33, ust.1; art.47, kpt. 4). Ustawodawca przywiązuje dużą wagę do zagadnienia apolityczności urzędników, dlatego w artykule 49 ustawy…
… bardzo ogólnie traktuje zasadę lojalności, chociaż stanowi ona poważną próbę uzupełnienia reguł apolityczności. Dość skrótowo reguluje również obszar urzędniczej bezstronności. Zwłaszcza powstrzymywanie się od forsowania własnego, partykularnego interesu albo sprzyjania zewnętrznym grupom nacisku. Dyspozycja art.49, mówiąca o zakazie kierowania się w pracy interesem jednostkowym lub grupowym - wydaje…
…, a jeśli jest ma charakter symboliczny. Tylko w niektórych zawodach złamanie norm etycznych grozi utratą prawa do wykonywania pracy.
Jeśli chodzi o przestępstwa urzędnicze, takie przykładowo, jak: łapownictwo bierne, łapownictwo czynne, płatna protekcja oraz pranie brudnych pieniędzy, z reguły pokrzywdzony nie jest spersonifikowany, a zarówno przyjmujący, jak i wręczający korzyść materialną są zadowoleni z zaistniałej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)