11.03.2013
Czym charakteryzują się sądy moralne?
Poziom normatywny - diagnozowanie i formułowanie norm dla działań, normy to kryteria naszego zachowania; i metaetyczny - zadanie: analiza sądów normatywnych, tych, w których wypowiadamy się w kwestiach moralnych, przedmiotem: nie tyle działania co sądy o działaniach, pytania o znaczenie pojęć w sądach, o znaczenie sądów, pod jakimi warunkami sąd jest uzasadniony?
Głównie zajmować się będziemy metaetyką.
Pytanie o samą moralność tez jest metaetyczne, pytamy o znaczenie językowego wyrażenia. Czym są sądy moralne/etyczne - płaszczyzna metaetyczna.
Metaetyk - dlaczego różne formy moralności można objąć jedną formą moralności. Czym jest sąd moralny? Co go odróżnia od innych sądów?
Sądy moralne odnoszą się do działań, dotyczą ludzkiego zachowania, reguły, zasady zachowania. Zycie z wiedzą jest ważne. Pod względem etycznym nie wynikają z tego żadne normy co do działań. Wyrzucamy wszystkie sądy wartościujące, które nie odnoszą się do ludzkich działań, np. te przypisujące wartość przedmiotom świata zewnętrznego. Jeśli z tych sądów nie wyprowadzamy sądów co do działań, wtedy te pierwsze nie są moralnymi, są pozamoralnymi. Każda teoria etyczna musi zawierać część normatywną, nie tylko aksjologiczną. Niektórzy etycy wcale nie mówią o wartościach, tylko o działaniach i odwrotnie.
Różnicować sądy o człowieku i sądy o ludzkim życiu. S. wartościujące nie wszystkie są moralnymi, mogą być pozamoralne (instrumentalne, np. nóż kuchenny jest dobry, Beckham jest dobry - oceniamy przedmiot sądu ze względu na funkcję którą pełni).
Moralnie dobre życie a pozamoralnie dobre życie (dotknął pozamoralnych wartości, rozkoszy, wiedzy, doświadczeń estetycznych i być może jakichś wartości moralnych).
Pozamoralnie dobre życie - tylko częściowo mamy na nie wpływ, dużo zależy od przypadku. Nie da się sądów wartościujących łatwo sprowadzić do sądów o działaniach. Jeśli poświęcamy uwagę kwestiom pozamoralnie dobrego życia (np. kontemplacyjnego, przyjemnością, mądrością) to dlatego że etyka normatywna chce być stosowana w życiu. Nie wszystkie sądy o ludzkim działaniu są sądami moralnymi (choć mogą być normatywne). Prawo, moda, etykieta, gra - tu też działania są przedmiotem oceny, ale spoza moralnego pkt widzenia. Faceci powinni witać najpierw kobiety - jest normą etykiety a nie regułą moralną. Np. nie można faulować w meczu przeciwnika (dopóki nie uzasadnimy tego moralnie), należy tak i tak wykonywać jakiś utwór muzyczny (reguła estetyki, nie należy do moralnych).
Jakie kryteria podać by odróżnić sądy normatywne moralne i pozamoralne.
(…)
… działania nie z uwagi na interesy, cele podmiotu działań moralnych tylko z uwagi na pewien standard niezależny od naszych interesów. Standardem może być zasada użyteczności, imperatyw kategoryczny, ale są niezależne od naszych skłonności. Kategoryczność - działania na rzecz pewnych celów są moralne jeśli same cele też waloryzujemy jako takie. Chcemy być bogatym. Póki nie uznamy że to cel o charakterze…
…, zakładają określony cel podmiotu. Imperatywy hipotetyczne nie są sądami natury moralnej, są pozamoralne, prakseologiczne, nie dają wskazówek, żądają tylko kategorycznie bez znaczenia czy podmiot znajdzie w tym swój interes. Sądy mądrości stale odnoszą się do działań, które są środkami do celu. Kategoryczne - odnoszą się też do celów samych w sobie.
Czym innym sąd o motywach działań i o słuszności działania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)