POMNIKI.
Pomnik:
dzieło rzeźbiarskie lub rzeźbiarsko-architektoniczne, którego podstawowym zadaniem jest upamiętniać osobę lub wydarzenie.
Mówi o człowieku jako o jednostce oraz o ludziach jako społeczności, o czynach i zasługach pojedynczego człowieka i o czynach zbiorowych.
Mówi o społeczności, nie tylko o tej, której jest poświęcony, ale również tej, która jest jego fundatorem
Jest signum temporis, świadczy o wartościach społecznych, politycznych, państwowych, narodowych czy ogólnoludzkich epoki w jakiej powstaje.
Pomniki są nośnikami pamięci zbiorowej i jako takie budują tożsamość miejsca, gloryfikują krajobraz. Miejsca upamiętniające zmniejszają dystans do przeszłości i ułatwiają jej zrozumienie. Wg S. Giediona pomniki stanowią odzwierciedlenie kulturowych potrzeb człowieka i są w stanie zaspokoić wymóg zbiorowości, jakim jest demonstrowanie swojej wartości i siły.
Po II wojnie światowej nastąpiła redefinicja pomnika - przy ich projektowaniu wzrastała rola architekta. Integracja środków formalnych, jakimi dysponują architektura i rzeźba, umożliwiła powstania bardzo sugestywnych założeń pomnikowych. Miejsca pamięci stały się wielkoprzestrzennymi założeniami zorganizowanymi architektonicznie, a architektura zaistniała jako „sztuka i umiejętność kształtowania i organizowania przestrzeni w realnych formach, mających na celu zaspokojenie materialnych i duchowych potrzeb człowieka.
Sztuka pomnikowa w Polsce występuje w różnych postaciach:
Tradycyjna forma pomnika - rzeźba figuralna albo abstrakcyjna bądź monumentalny element architektoniczny. Pomnik ustawiony jest we wcześniej zdefiniowanym wnętrzu urbanistycznym (np. Pomnik Bohaterów Warszawy w Warszawie)
Założenie pomnikowe - dziedzina sztuki pomnikowej, jaką jest kompozycja elementów rzeźbiarskich i architektonicznych nadająca przestrzeni funkcję komemoratywną, a która stworzona została przede wszystkim w celu dawania impulsu do upamiętnienia. W miarę upływu czasu i wpływu czynników kulturowych założenie pomnikowe rozwijało się i przekształcało. Wśród powstałych na terenie Polski realizacji założeń można wyodrębnić kilka rodzajów różniących się funkcjonalnością i kompozycją:
Plac pomnikowy - synergia rzeźby i architektury w miejskim wnętrzu urbanistycznym. Rzeźbiarskiej kreacji pomnika towarzyszy jednoczesne zagospodarowanie architektoniczne przestrzeni. Zagospodarowanie wnętrza urbanistycznego podporządkowuje je pełnieniu funkcji nośnika pamięci zbiorowej (np. Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach)
Wielkoprzestrzenne założenie pomnikowe - architektoniczne zagospodarowanie rozległej przestrzeni. Elementami układu kompozycyjnego są zarówno artefakty rzeźby (np. alegoryczne oznaczenie miejsca), jak i elementy architektoniczne (np. droga, dominanta, brama). Przykład: Pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince.
(…)
… polską wizję państwowości i umacniające tożsamość narodową na zasadzie gloryfikacji czynu zbrojnego lub pamięci narodowej martyrologii. Często są one jednak nieprawidłowo wkomponowane w sferę publiczną, co pięknym pomnikom odbiera na uroku i znaczeniu. Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, Jerzego Staniszkisa,odsłonięty w 1999 r., w pobliżu Sejmu RP, „abstrakcyjna kompozycja trzech…
…, wykreowana poprzez naniesienie w krajobraz miejski wizualnych nośników pamięci ( Trakt Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów w Warszawie).
Miejski park pamięci - zespół przestrzenny (architektoniczny lub urbanistyczny) będący pochodną parków tematycznych. W jednym kompleksie znajdują się różne elementy sztuki komemoratywnej: budynek muzealny, pomnik, miejsce kontemplacji i zadumy (Muzeum Powstania Warszawskiego…
… na trawnikach okalających to miejsce.
Kolumna Zygmunta III Wazy w Warszawie - pomnik króla Zygmunta III Wazy w Warszawie, na Starym Mieście, na placu Zamkowym, wzniesiony w latach 1643-1644 z fundacji Władysława IV Wazy według projektu Augustyna Locci i ConstantinoTencalli. Jest najstarszym świeckim pomnikiem w Warszawie[1].
Pomnik wzorowany jest na kolumnach wznoszonych w starożytnym Rzymie. Formą nawiązuje do kolumny Fokasa z 606 roku, a fundator chciał, by odjęła ona pierwszeństwo wspaniałości wszystkim rzymski monumentom. Na cokole zwieńczonym czterema spiżowymi orłami znajdują się cztery brązowe tablice z napisami w języku łacińskim, 8-metrowy trzon wykonany jest z granitu, a na szczycie znajduje się 275-centymetrowy brązowy posąg przedstawiający króla Zygmunta III Wazę z szablą w prawej i krzyżem w lewej…
… Małego Powstańca pomnik znajdujący się przy ulicy Podwale u zbiegu z ulicą Wąski Dunaj, przy zewnętrznym murze obronnym Starego Miasta w Warszawie. Upamiętnia najmłodszych uczestników powstania warszawskiego. Rzeźba z brązu przedstawia kilkuletniego chłopca w opadającym na czoło niemieckim hełmie z orzełkiem i biało-czerwoną opaską, za dużych butach i płaszczu oraz pistoletem przewieszonym przez ramię…
… jest Pomnik Jana Nowaka Jeziorańskiego (polityk, politolog, polski patriota, działacz społeczny, dziennikarz i żołnierz AK ) przy ulicy Czerniakowskiej na Powiślu. w Warszawie, który prezentuje jego sylwetkę siedzącą na ławce . 19 października 2006 roku przed Biblioteką i Centrum Informacji im. Jana Nowaka Jeziorańskiego Władysław Bartoszewski z prezydentem Warszawy Kazimierzem Marcinkiewiczem dokonali…
… ElectioViritim (Wolnej Elekcji) na Woli, Stanisław Michalik, odsłonięty w 1997 r., granatowa kolumna zwieńczona koroną z brązu na dawnym Polu Elekcyjnym (teren 10 elekcji w latach 1572-1764), upamiętnia jedną z najważniejszych prerogatyw demokracji szlacheckiej jaką był bezpośredni wybór króla przez wszystkich członków szlacheckiego stanu. Niestety całą kompozycję zakłócają „nędzne budy” nie osłonięte…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)