Wykład 14
XIX w.: oddzielenie świata człowieka od świata natury, polemika z naturalistami
Koniec XIX w. - neokantyzm, teoria poznania celem filozofii
Ernst Cassirer 1874-1945, studia: literatura, prawo, filozofia. Berlin, Lipsk, Magburg. 1899 doktorat - poznanie u Leibnitza. 1901 - dzieło o historii teorii poznania. Od 1919 profesor w Hamburgu. 1933 opuszcza Niemcy = Oxford, USA
w Magburgu poznał Heinricha Cohena i szkołę magburską. Przejął jej założenia:
a'prioryzm (przeddoświadczalny charakter oglądu) zakładany przez Kanta może być rozumiany jako logiczna struktura nauki, która umożliwia poznanie . Cassirer pyta: „czym jest człowiek, że ma takie funkcje poznawcze?”
ważny jest aktywnie poznający umysł (i jednostkowy, i kulturowy)! Szkoła magburska walczy z teorią odbicia (traktowaniem poznania jako odzwierciedlenia rzeczywistości). Świat jest doświadczany poprzez symbole
podział pojęć: substancjalne - istotne w bezpośrednim działaniu. Zerowy poziom abstrakcji funkcjonalne - naukowe konstrukty; ich treścią są relacje i struktury, które opisują świat jako konstrukt
Cassirer wychodzi od tych założeń, ale je przekracza:
swoistość człowieka polega na tym, że tworzy kulturę, tworzy swój świat - wtórne, symboliczne środowisko. Nie reaguje bezpośrednio na bodźce otoczenia, ale tworzy system symboliczny. Nie można zredukować człowieka do potrzeb biologicznych i psychicznych. W tworzonej przez niego kulturze mieści się mit, religia, język, nauka, historia i sztuka
koncepcja człowieka jest u Cassirera pochodną koncepcji kultury polemika z pozytywistami:
podstawa poznania to wg niego nie stwierdzenie faktu, bo samo określenie, czym jest fakt, wynika z przyjętych przez nas przesłanek. Poza tym człowiek nie tylko przyjmuje fakty, ale ma też wyobraźnię
zalążek kulturotwórczy zdolności człowieka polega na wykraczaniu poza wiedzę potoczną (doświadczenie to podstawa. Na niej budujemy coś nowego - systemy, które dotyczą istnienia nas i świata)
definicja kultury :
to nie zbiór rzeczy, ani życie zbiorowe warunkowane przez czynniki ekonomiczne, środowiskowe lub polityczne
to sfera realizacji wartości duchowych, które wykraczają poza potrzeby biologiczne
definicja selektywna; różni się od def. weberowskiej, w której podkreślane są wartości estetyczne
cel definicji Cassirera - pokazanie człowieka jako twórcy kultury. Odrzucenie substancjalnej definicji kultury (wg której człowieczeństwo może być określone na podstawie elementu, który tkwi w człowieku). W człowieku nie ma wg niego nic, co by go odróżniało od innych organizmów. Tym, co go odróżnia, jest praca, możliwość działania - która wykracza poza samego człowieka! Cassirer podkreśla sposób aktywności człowieka (intelektualny i możliwości symbolizacyjne)
(…)
… doświadczenia zbiorowości; pomaga klasyfikować przedmioty. Forma symboliczna - zabiegi klasyfikacyjne. Gdy się rozwija, przestaje być konkretny, zmierza w kierunku abstrakcji => powstaje nauka, która wykracza poza klasyfikacje
nauka: jej formą symboliczną jest kształtowanie systemu pojęć ogólnych; nie nazwy (konkretne) tylko pojęcia (mogą być abstrakcyjne). Semantyka historyczna uczy, jak zmieniają się pojęcia…
…. Interesuje go to, co jest specyficznie ludzkie. Nie zajmuje się genetyką, najważniejszy jest wg niego efekt (czyli to, że człowiek w świecie natury wyróżnia się umiejętnością symbolizowania)
rozwinięcie koncepcji animal rationale - dlatego że to rozumność sprawia, że człowiek może tworzyć symbole, które służą do porozumiewania się
język, mit, religia, historia, sztuka, nauka to sposoby komunikacji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)