Zmierczak. Notatka składa się z 6 stron.
EPOKA I JEJ KONFLIKTY IDEOWE - postęp dziejowy inspirowany przez mieszczaństwo
- rozwój form wczesnokapitalistycznych - coraz szerszy zasięg produkcji przemysłowej i pierwsze zwycięskie rewolucje mieszczańskie (w Anglii i w Niderlandach)
- dwa nurty:
* poparcie protekcjonistycznej polityka państwa - poparcie pierwotnej akumulacji kapitału, nobilitacja handlu, pochwała ekspansji kolonialnej; absolutyzm monarchy jako ochrona nowego ładu przed siłami starego porządku
* atak państwa eksploatującego fiskalnie gospodarki; krytyka kurateli państwa nad producentem, przywilejów podatkowych szlachty i duchowieństwa, arystokracji i dworu, poddaństwa chłopów i niskiej pozycji mieszczaństwa
- osiągnięcia nauki - nauki ścisłe (postęp ekonomiczny, matematyka królową nauk) oraz nauki przyrodnicze
- otwarcie drogi do empiryzmu i racjonalizmu - człowiek jako część wielkiego mechanizmu natury
- zainteresowanie prawem - systemy prawa natury wolne od mitologii i teologii
- poznanie zasady prawa natury możliwe drogą intelektualnej spekulacji, ponieważ prawa te są logiczne, niezawodne i uniwersalne
- zahamowanie postępu społeczno-gospodarczego w krajach cesarskich, na Bałkanach, w Rosji, w Polsce, częściowo w krajach skandynawskich - symptomy stagnacji i regresu; umacnianie uprzywilejowań szlachty, dystansowanie się od „nowinek” stanowiących zagrożenie; np. doktryna złotej wolności w Polsce
- rozbicie jedności religijnej - czas prześladowań i nietolerancji, stosów czarownic i inkwizycji; kontrreformacja
- rozbicie jedności politycznej Europy - kryzys papiestwa, cesarstwa
- pogłębianie się różnic w ustroju (absolutyzm, monarchie konstytucyjne, rządy oligarchii, formy republikańskie, demokracje szlacheckie)
- konflikty dynastyczne, graniczne spory, walka o pola gospodarczej ekspansji - niszczące wojny (potrzeba nowoczesnych armii, rozbudowy biurokracji i skarbowości, inżynierów, techników)
- główne tematy dyskusji politycznej - absolutyzm władzy państwowej, racja stanu, suwerenność parlamentu, prawo natury, zakres wolności jednostki, sprawność administracji, zakres tolerancji religijnej, integralność terytorialna państwa, stosunek do radykalizmu społecznego
ARMAND RICHELIEU I LUDWIK XIV - idee klasycznego absolutyzmu - Richelieu - pierwszy minister (przewodniczący Rady Królewskiej); zwalczanie antykrólewskiej arystokracji i hugenockiej opozycji
- państwo jako pojęcie nadrzędne; przymioty państwa i jego interes - bezpieczeństwo państwa, potrzeby państwa, zasady państwa, prawa państwa, racja stanu
- etatyzm - przejmowanie przez państwo administracji nad prywatnymi przedsiębiorstwami lub tworzenie nowych przedsiębiorstw państwowych przy pomocy kapitału państwowego oraz tworzenie przedsiębiorstw o kapitale mieszanym (państwowo-prywatnym) [w szerszym znaczeniu = interwencjonizm państwowy]
(…)
…
- fundamentalne zasady prawa natury: nienaruszalność cudzej własności, obowiązek wynagradzania szkód (zwrot+zysk), obowiązek dotrzymywania umów (pacta sunt servanda), obowiązek ponoszenia kary za popełnione przestępstwa wartości samoistne i uniwersalne
- zasady prawa natury zawierały mieszczański charakter (niderlandzcy producenci i kupcy najbardziej bezpośrednio byli zainteresowani w umocnieniu własności…
… decyzji musi dotrzymać umowy)
- sympatyzowanie z władzą absolutną
BARUCH SPINOZA - utylitaryzm i demokracja w ustroju
- doktryna zrodzona na skutek zderzenia religii z polityką
- kształtowanie racjonalistycznej filozofii pod wpływem żydowskich myślicieli (Kartezjusz, Thomas Hobbes)
- krytyka Pisma Świętego, które nie jest źródłem wiedzy ani nie ma wartości naukowej
- zasada tolerancji
- religia jest tylko wykładem zasad moralnych, potrzebna w szczególności prostemu ludowi (uczy np. cnoty posłuszeństwa) - użyteczność
- prawda jest domeną filozofii
- mieszanie religii z filozofią przynosi szkody - wojny, prześladowania, spory
- wolność przekonań (wyłączenie jedynie poglądów o treści wywrotowej) jako podstawowe naturalne prawo człowieka, którego nie może odebrać nawet umowa społeczna - panteizm - Bóg…
… wprowadzenia cenzusu - prosty lud wrogo usposobiony do republiki
- należy zachować monarchię, która jest faktem
- rada najwyższa (starsi, pierworodni) - przedmiot władzy, kierowanie obywatelami silną ręką
- ludowa milicja, niezawisłe sądownictwo i kontrolowany Kościół pomocą w realizowaniu wolności
HOBBES - epigon doktryny absolutyzmu
- Thomas Hobbes - 1588-1679 - filozof i teoretyk państwa, tworzył w czasie…
… społeczeństwa (umowa jednostek), 2. powołanie rządu, czyli państwa (umowa społeczeństwa z władzą)
- umowa umocniła prawa ludzi
- oddanie władzy państwowej jedynie prerogatywy karania gwałcicieli prawa
- prawo do własności - najważniejsze z naturalnych praw, własność jako symbol pracowitości
- podstawowe idee liberalizmu - indywidualizm (prymat praw jednostki), leseferyzm (wolność jednostki od państwa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)