To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
wybrane teorie znaczenia i odniesienia przedmiotowego: Ajdukiewicz, Putnam, Dummett
Termin „znaczenie” ma dwa znaczenia: W pierwszym znaczenie nazwy wskazuje na denotację tej nazwy, a znaczenie zdania wskazuje na wartość logiczną tego zdania. W drugim chodzi o sens nazwy i zdania - obiektywne treści myślenia.
Dwa ogólne typy teorii znaczenia i odniesienia przedmiotowego:
(1) Realistyczne teorie znaczenia - teorie, na gruncie których terminy, znaczenia odnoszą się do rzeczywistych przedmiotów i rzeczywistych wielkości. Znaczenie i odniesienie przedmiotowe są stałe, niezależne od teorii, w których tymi terminami się posługujemy, od użytkowników języka, są jedne, bo odnoszą się do rzeczywistych przedmiotów. Poszukiwanie najlepszej teorii, najlepszego ujęcia, czym jest x. Konieczny związek wyrażenia z desygnatem.
(2) Idealistyczne teorie znaczenia - znaczenie i odniesienie przedmiotowe nie są stałe, zmieniają się w zależności od teorii. Wyrażenia posiadają znaczenie tylko na gruncie określonej teorii i układu pojęciowego, poza nimi nie mają żadnego znaczenia. Wyrażenia mają różne znaczenie w różnych teoriach. Nie ma ustalonych, stałych, właściwych znaczeń - są różne na gruncie różnych teorii. Nie ma niezależnego od teorii, jedynie słusznego znaczenia.
Ajdukiewicz głosił, że o znaczeniu wyrażeń w danym języku decydują dyrektywy znaczeniowe, czyli reguły kierujące uznawaniem zdań zawierających dane terminy. Znaczenie jest uzależnione od tych dyrektyw.
1. aksjomatyczne dyrektywy znaczeniowe - nakazują bezwarunkowe uznanie pewnych zdań (np. „każdy człowiek jest człowiekiem”), o ile rozumie się zawarte w nich słowa.
2. dedukcyjne dyrektywy znaczeniowe - nakazują uznanie pewnych zdań, o ile wcześniej uznało się jakieś inne zdania (np. „istnieję” - „coś istnieje”).
3. empiryczne dyrektywy znaczeniowe - nakazują uznać pewne zdania wobec pewnych danych doświadczeniowych( np. zdanie „pada deszcz”, o ile (faktycznie) pada deszcz).
Znaczenia wyrażeń w języku determinują, określają dyrektywy znaczeniowe (wydaje się jednak, że jest odwrotnie). Jeśli wiemy, kiedy dwa wyrażenia mają to samo/inne znaczenie, to wiemy, czym jest znaczenie. Definiując znaczenie bierze się pod uwagę tylko języki zamknięte (takie, w których dodanie nowego wyrażenia zmieniłoby znaczenia pozostałych) i spójne (nie posiadające części izolowanych).
Definicja znaczenia. Wyrażenie A ma w języku S to sam oznaczenie, co wyrażenie A' w języku S' ⇔
1° A jest wyrażeniem języka S,
2° A' jest wyrażeniem języka S',
3° ∃R [R jest relacją równoważnościową ∧ S jest przekładalny na S' z uwagi na R ∧ R(A, A')]
(…)
… tezą realistycznej teorii znaczenia jest teza, że (znajomość) znaczenie zdania sprowadza się do (znajomości) warunków jego prawdziwości, rozumianych w sposób transcendentny, przekraczający możliwości (roz)poznania. Podstawą jest klasyczna semantyka i logika klasyczna, dwuwartościowa, w szczególności prawo wyłączonego środka i zasada dwuwartościowości (każde zdanie jest albo dokładnie prawdziwe…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)