Bereziewicz, psychologia ogólna, Emocje Czym jest emocja?
Termin emocja wywodzi się od łacińskiego czasownika movere , co oznacza poruszyć i sugeruje skłonność do działania zawierającą się w każdej emocji.
Od ponad stu lat nad precyzyjnym znaczeniem słowa „emocja” zastanawiają się psychologowie i filozofowie. Psychologowie zajmujący się emocjami starają się je zrozumieć całościowo. Interesuje ich nie tylko to, jak one powstają i jakie powodują konsekwencje, ale również to, jaka jest ich dynamika, a także dlaczego niektóre z nich częściej pojawiają się w naszym życiu, a inne rzadko. Jednak nie udało się do końca jasne zdefiniowanie pojęcia emocji oraz jednoznaczne odróżnienie go od pojęć pokrewnych, jak afekt czy nastrój. Głównie dlatego, że o procesach emocjonalnych można mówić zarówno jak o subiektywnych odczuciach jak i o zjawiskach mierzonych na poziomach fizjologicznym i behawioralnym.
Istnieje wiele definicji emocji, które sformułowali m.in.: Izard, Watson, Cannon, Papez, Skinner, Pluchnik, Arnold, itd. Ukazuje to niespójność w taksonomii. Jedni autorzy opisują je odwołując się do zmian fizjologicznych, inni - jako subiektywne odczucia, doświadczane w sytuacjach je wyzwalających. Trudność zdefiniowania procesów emocjonalnych wynika stąd, że emocje przeważnie są integralnie związane z innymi przeżyciami i rzadko występują samodzielnie. Jednak najbardziej prawdopodobna definicja powstała dzięki psychologowi holenderskiemu Nico Fridja. Na podstawie jego rozważań przedstawiono trzy robocze definicje emocji, które brzmią następująco:
Emocja jest zazwyczaj wynikiem oceny zdarzenia jako wpływającego w istotny sposób na cele lub interesy działającego podmiotu. Ocena ta może być świadoma-nieuświadamiana, pozytywna(wszystko na dobrej drodze) i negatywna(trzeba coś zmienić),
Kluczowym elementem emocji jest uruchomienie gotowości do realizacji odpowiadającego jej programu działania oraz nadania temu programowi statusu priorytetu.
Emocja jest zwykle doświadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego, któremu często towarzyszą(bądź następują bezpośrednio po nim)zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i reakcje behawioralne.
Uproszczając te trzy definicje można uznać, że:
Emocja - to subiektywny stan psychiczny, uruchamiający priorytet dla związanego z nią programu działania. Odczuwaniu emocji towarzyszą zwykle zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz specyficzne zachowania.
Większość psychologów zapewne uznałoby tą formę definicji za w pełni satysfakcjonującą. Na podstawie istniejących teorii opisujących emocje, można wyodrębnić pięć komponentów złożonych procesów emocjonalnych:
zmiany fizyczne, objawiające się pobudzeniem lub zahamowaniem autonomicznego układu nerwowego;
(…)
… w ekspresji poszczególnych emocji:
Uśmiech - mięsień jarzmowy większy, wystarczy go pobudzić, a on unosi kąciki ust. Nad tym mięśniem mamy kontrolę wolicjonalną. Nie mamy kontroli nad mięśniami otaczającymi oczy, one napinają się tylko podczas prawdziwie przeżywanych emocji. Brak pracy tych mięśni pozwala na odróżnienie uśmiechu sztucznego od autentycznego (w sztucznym śmieją się tylko usta), a jednak mało kto potrafi je rozróżnić. Poza tym, w uśmiechu (podczas pozytywnych emocji) rozszerzają się źrenice, czego również nie kontrolujemy.
Złość - pomniejszenie źrenic, opuszczone brwi, rozszerzone nozdrza, zwężone wargi, potem rozchylenie ust i ukazanie zaciśniętych zębów. Czasem pojawia się też zaczerwienienie twarzy.
Strach - podniesione i ściągnięte do siebie brwi, zaokrąglone oczy, czasem wręcz wytrzeszczone…
… i zachować tak zwany „zdrowy rozsądek” człowiek może tez odwracać uwagę od zagrożenia. Istnieje wiele przypadków w których ludzie w warunkach rzeczywistego zagrożenia reagowali na nie śmiechem. Wpływ na pojawienie się pożądanych i niepożądanych emocji mają generowane przez nas myśli, fantazje i wspomnienia. Człowiek może w ten sposób odciąć się od nie zawsze przyjemnej rzeczywistości. Podmiotowa regulacja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)