Egzystencjalizm (S. Kierkegaard, M. Heidegger, K. Jaspers, J. Sartre). Filozofia egzystencjalna, zainicjowana przez Kierkegaarda, po stu latach stała się znów aktualna. Okołó 1930 roku wznowił ją Heidegger. Rozpowszechniła się podczas IIWŚ we Francji, głównie przez Sartre`a. Po wojnie stała się sensacją. Szła torem Kierkegaarda, ale w zasadniczym punkcie od niego odzeszła. Stała się wyrazem sceptycznych, irracjonalistycznych, pesymistycznych nastrojów chwili. Genealogia egzystencjalizmu sięga jeszzce dalej przed Kierkegaardem. Motywów istotnych miał egzystencjalizm przeynajmniej cztery. Motyw humanizmu - że istnienie ludzkie jest właściwym tematem filozofii - jest juz u Sokratesa. Motyw infinityzmu - że człówiek skończony styka się wciąż w istnieniu swym z nieskończonością - jest u Platona a zwłaszzca u Augustyna. Motyw tragizmu - że istnienie ludzkie jest wypełnione troska i grozą śmierci - jest u Pascala. I wreszcie motyw pesymizmu - że człowieka otacza nicość, że nie ma nic, na czym mógł by się oprzeć. Tego motywu nie ma jeszzce u Kierkegaarda, jest już raczej u Strinera, ale naprawdę dopiero w egzystencjalizmie XX wieku. Myslą Sorena Kierkegaarda (1813 - 1855) było to, że majgłębsza rzeczywistość wymyka się definicji pojęciowej, może byc przezyta, ale nie może być przedmiotem wiedzy intesubiektywnej. Jego fizloofia zwrócona była przeciw heglizmowi. Ale z tego, co u niego byłó bronią przeciw systemowi filzooficznemu, egzystencjaliści XX wieku zaczęli tworzyć nowy system. Podstawowym zagadnieniem dręczącym Kierkegaarda, które przewijało się przez jego wszystkie dzieła, było poczucie absurdu śmiertelnej, ludzkiej egzystencji w obliczu czy to wszechmocy i nieskończoności Boga, czy też w obliczu niewiary w Boga i przyjmowania istnienia całkowicie obojętnej dla losu człowieka, wiecznie istniejącej przyrody. Całość jego twórczości można nazwać wyzwaniem rzuconym chrześcijańskiemu światu do zweryfikowania swej wiary w obliczu tegoż paradoksu egzystencji "w obliczu Boga". Kierkegaard wyróżnił trzy etapy rozwoju osobowości: * estetyczny, charakteryzujący się dominacją pragnień egoistycznych; ponieważ realizacja tych pragnień jest zależna od warunków zewnętrznych podstawowym nastrojem okazuje się rozpacz wynikająca z uświadomienia sobie możliwości utraty tych warunków; * etyczny, w którym jednostka wybiera siebie jako własne bycie, uniezależniając się od warunków zewnętrznych i włączając do społeczności ludzkiej; ten etap wywołuje poczucie winy wynikające z uświadomienia sobie własnej skłonności do zła; * religijny, oznaczający rozpoznanie w sobie grzesznika, powrót do Boga i oddalenie od innych. Typ religijny Kierkegaard podzielił jeszcze na podtypy A i B. Podtyp A oznacza człowieka wierzącego, który jednak zamknięty jest w jakiś sposób w dogmatach Kościoła i zniewolony przez te surowe prawa, całkowicie nim podporządkowany. Podtyp B jest człowiekiem, którzy wierzy głęboko w istnienie Boga i zarazem poszukuje dróg służących samodoskonaleniu. Przy czym warto nadmienić, że w mniemaniu filozofa podtyp B jest niemożliwy do osiągnięcia, aczkolwiek należy do niego dążyć. W "Chorobie na śmierć" Kierkegaard rozważał, z chrześcijańskiego punktu widzenia,
(…)
…. Z tego też względu jednoznaczne oddanie tego terminu w innym języku jest właściwie niemożliwe. W polskiej tradycji przyjęło się kilka tłumaczeń: Jestestwo, Przytomność, Bycie-tu-oto, Jawnobycie, Obecność. W wielkim uproszczeniu, można przyjąć że Dasein to człowiek. Należy pamiętać jednak, że zestawienie to ma jedynie ułatwić zrozumienie o czym mowa, a stawianie znaku równości pomiędzy tymi terminami jest absolutnym…
…" w irracjonalizm. Martin Heidegger (1889 -1976) - filozof niemiecki. Jego myśl filozoficzna uznawana bywa za jedną z najważniejszych w filozofii XX wieku. Najważniejszym jego dziełem jest "Bycie i czas". Heidegger zajmuje się w nim, określanym przez siebie jako fundamentalne, pytaniem o sens bycia i analizą ontologiczną ludzkiego bycia (jestestwa, Dasein). W wielkim uproszczeniu problematyka Bycia i Czasu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)