To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Gerhard Helbig Dzieje językoznawstwa nowożytnego
GRAMATYKA FUNKCJONALNA
Gramatyka funkcjonalna jest rozpowszechniona na terenie NRD, teoretyczne podstawy dano jej w WSP w Poczdamie, jej głównym rzecznikiem jest Wilhelm Schmidt. Wywodzi się z dwóch źródeł:
z pojęcia funkcji w lingwistyce radzieckiej, gł. w ujęciu Admoniego
z zespołu pojęć Georga F. Meiera polegającego na dialektycznej korelacji formy i funkcji
DWA ŹRÓDŁA
Pojęcie funkcji według Admoniego
Forma gramatyczna ma zawsze dwie funkcje:
wyraża uogólnioną i wyabstrahowaną treść znaczeniową, która dominuje nad leksykalną semantyką wyrazów
ma za zadanie stworzenie struktury jakichkolwiek jednostek gramatycznych
Trzy rodzaje kategorii gramatycznych:
logiczno-gramatyczne (obiektywne): w formie uogólnień i abstrakcji wyrażają odzwierciedlające się w świadomości ludzkiej fakty obiektywnej rzeczywistości (np. kategoria liczby niezależna od mówiącego podmiotu)
komunikatywno-gramatyczne (subiektywno-obiektywne): ich znaczenie może być rozumiane tylko z punktu widzenia mówiącego podmiotu (np. gramatyczne kategorie osoby, czasu i przyczyny)
strukturalno-gramatyczne: służą do formalnego uporządkowania jednostek mowy (np. ramowa konstrukcja języka niemieckiego nie mająca żadnej wartości semantycznej)
Zakłada, że język stanowi odzwierciedlenie rzeczywistości.
Pojęcie funkcji według G. F. Meiera
Forma to postrzegalna przez wszystkie organy zmysłów (zwłaszcza słuch) strona języka.
Funkcja (treść) nie istnieje jako taka, ale tylko w korelacji z formą, jako funkcja pewnych form.
Język to środek komunikacji. Komunikacja polega na wywołaniu przy pomocy medium odpowiedniego efektu. Medium jest forma, a efekt to funkcja danej formy.
Meier rozróżnia funkcję (efekt komunikacji) od relacji (strukturalnej zależności poszczególnych części). Strukturalne zależności między elementami nie są ich funkcją.
Podsumowując - forma to suma środków będących do dyspozycji w określonym języku, a funkcja to zamierzony i zazwyczaj osiągany efekt komunikatywny. Stanowią one jedność, jak np. narzędzie i możliwość jego zastosowania. W akcie komunikatywnym mówiący wybiera zależnie od swego komunikacyjnego zamiaru (intentum) pewien skład środków komunikacyjnych (forma), aby wywołać zamierzony efekt (funkcja, treść).
PUNKT WYJŚCIA, GŁÓWNE POJĘCIA I CZTERY FAZY GRAMATYKI FUNKCJONALNEJ
Fazy rozwoju gramatyki funkcjonalnej według ujęcia głównych pojęć:
(…)
… identyfikuje funkcję i treść, a także znaczenie (=treść) i pojęcie
morfemy nazywano najmniejszymi jednostkami językowymi posiadającymi znaczenie lub nosicielami pojęć
definicja znaczenia wyrazu jako jego wewnętrznej strony, treści
rozgraniczenie między logicznym (jednakowym dla wszystkich ludzi) pojęciem a lingwistycznym (dla każdego języka ojczystego różnym) znaczeniem
Schmidt rozróżnia 4 płaszczyzny…
… transformacji przez Harrisa
Transformacje to formalne związki między dwoma strukturami posiadającymi ten sam zestaw indywidualnych kookurencji (tzn. kontekstów). Wykorzystuje się konteksty klas i konstrukcji. Istnieją klasy:
rzeczowników (N)
czasowników (V)
przymiotników (A)
rodzajników (T)
spójników (C)
przyimków (P)
przysłówków (D)
morfemów czasu i morfemów pomocniczych, np. w ang. -ed, will, can... (v…
… - przypisujący każdemu morfemowi znaczenie elementarne
reguły projekcyjne - wyrażające mechanizm kombinowania, za pomocą którego znaczenie całego zdania wyprowadza się ze znaczenia jego komponentów
Kategorie słownika:
cechy syntaktyczne - rzeczownik, czasownik...
cechy semantyczne - męski, kolor...
dystynktory - specyfikacja punktu drugiego
ograniczenia selekcyjne - tylko w terminach punktu drugiego…
… i wysoki, a szafa wysoka, szeroka i głęboka. Bierwisch każdemu przymiotnikowi i rzeczownikowi przypisuje komponenty podstawowe. Jeżeli cechy nie kolidują ze sobą, to dwa wyrazy mogą być ze sobą łączone.
** E.Z.**
6
forma dźwiękowa - znaczenie - pojęcie - rzeczywistość
wyraz odzwierciedlenie
w świadomości
środki gramatyczne
forma funkcja
forma dźwiękowa struktura logiczno- komunikatywno-
(głoski, ciągi…
… syntaktycznego i semantycznego i wyodrębnić problemów czysto semantycznych.
Uniwersalia i proces opanowywania języka
Uniwersalia językowe to cechy wspólne wszystkim językom, znane już przez dzieci. Dzielą się na:
substancjalne - dotyczą treści (np. cechy dystynktywne Jacobsona na poziomie fonologii, na poziomie semantyki - pojęcia takie jak „męski”, „obiekt fizyczny”, „czasownik” - dotyczą słownictwa służącego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)