Dokumenty stosowane w obrocie towarowym z zagranicą
Dokumenty podstawowe
W handlu zagranicznym wykorzystywana jest duża grupa zestandaryzowanych dokumentów
mających na celu podniesienie bezpieczeństwa obrotu. Każdy z nich służy czemuś innemu i
ochrania bezpieczeństwo stron w innym aspekcie przeprowadzanej transakcji. W związku z
tym, można wyróżnić następujące podstawowe grupy dokumentów:
1. Faktury świadczą o tym, że sprzedający postawił do dyspozycji kupującego towar
wymieniony w umowie.
2. Dokumenty składowe, które świadczą, że ich okaziciel jest właścicielem towaru
złożonego w domu składowym.
3. Dokumenty przewozowe są wystawiane, gdy towar będący przedmiotem kontraktu
został załadowany na środek przewozu lub został przez przewoźnika przyjęty do
załadunku.
4. Dokumenty ubezpieczeniowe stanowią gwarancję, że w momencie, gdy towar ulegnie
częściowemu uszkodzeniu lub całkowitemu zniszczeniu i nie dotrze do miejsca
przeznaczenia jego posiadacz otrzyma odszkodowanie, które zadośćuczyni jego stratom1.
Faktury handlowe
Faktura handlowa jest to podstawowy dokument stwierdzający wykonanie dostawy
lub usługi. Jest rachunkiem wystawianym przez sprzedającego (eksportera lub pośrednika)
za towary sprzedane, wydane lub wysłane kupującemu, a także za wykonane usługi2.
Pozwala ona zidentyfikować towar co do ilości, wartości i ceny. Zawsze jest wystawiana w
języku kontraktu. Należy pamiętać, że kopia posiada cechy oryginału. Jest dokumentem
księgowym (faktura ostateczna). Zawiera:
⇒ wyszczególnienie towarów,
⇒ informację o cenach i łącznej wartości,
⇒ terminie i trybie wysyłki,
⇒ rodzaju opakowania.
Bardzo często dodatkowo zawiera także inne koszty obciążające kupującego. Ponieważ nie
jest możliwe umieszczenie wszystkich danych na fakturze, dołączany jest dokument zwany
specyfikacją. Jest to uzupełnienie faktury handlowej. Zawiera dokładne wyszczególnienie
towaru co do gatunku, rodzaju przez co możliwa jest jego identyfikacja. Faktura nie może
być wystawiona przed wydaniem lub wysłaniem towaru. Jest ona podstawą do określenia
wartości celnej.
Elementy faktury:
⇒ data i miejsce wystawienia,
⇒ nazwa i adres sprzedającego oraz kupującego,
⇒ sposób wysyłki (np. podany numer wagonu),
⇒ wyszczególnienie towarów i ich ilość,
⇒ cena lub ceny jednostkowe,
⇒ rodzaj opakowania (jego cechy oraz numery),
⇒ dodatkowe koszty obciążające kupującego,
⇒ kwoty potrącane z należności (rabat),
⇒ sposób zapłaty,
⇒ prawomocny podpis sprzedającego3.
1
Białecki K.P., op cit, s.94
Białecki K.P., op cit, s.95
3
Białecki K.P., op cit, s.95-96
2
Ponieważ faktura stanowi podstawę zapłaty za towar wymagana jest jej pełna zgodność z
warunkami kontraktu. Natomiast, w przypadku, gdy formą płatności jest akredytywa,
wymagana jest zgodność faktury z warunkami akredytywy.
Rodzaje faktur.
Faktur, w wyniku której następuje całkowite rozliczenie transakcji nazywamy ostateczną.
Jest ona dowodem księgowym. Jeżeli kontrakt przewiduje możliwość częściowej zapłaty
(dostawy częściowe lub przy cenie
(…)
…
jest honorowany przez banki jako wystarczający dokument przewozowy24.
Dokumenty w transporcie morskim
Od zarania wymiany handlowej obrót towarowy dokonywany był głównie morzem.
Pierwotnie w starożytności handel morski dotyczył basenu Morza Śródziemnego. Później
ośrodek handlu morskiego przeniósł się na północ Europy do miast hanzeatyckich i handlu
zbożem (Bałtyk i Morze Północne). Szczególny rozwój handlu…
…,
⇒ port przeznaczenia,
⇒ załadowcę26.
Jest dokumentem imiennym i nie podlega obrotowi. Nie jest więc papierem wartościowym.
Od momentu wydania kwitu armator ponosi odpowiedzialność za utratę lub uszkodzenia
towaru.
Znacznie większą rolę w obrocie towarowym odgrywa drugi dokument przewozowy.
Konosament (morski list przewozowy), bo o nim mowa, jako papier wartościowy stanowi
dowód przyjęcia oznaczonego…
… się wówczas np. międzynarodowy kolejowy list przewozowy,
konosament żeglugi śródlądowej (rzeczny) itp.
8. k. zbiorowy - wstawiany jest wówczas, gdy załadowca zamierza wysyłać kilka mniejszych
przesyłek do różnych odbiorców na trasie przewozu.
9. k. spedytorski - wydawany, gdy towar do przewozu zamiast załadowcy oddaje spedytor.
10. k. liniowy - wystawiane są dla przewozów na warunkach zapewnianych…
… w transporcie lądowym
Znaczna część międzynarodowej wymiany towarowej Polski następuje w transporcie
lądowym. Wiąże się to m.in. z geograficzną bliskością naszych najważniejszych partnerów
handlowych tj. Niemcy, Włochy, Holandia, Rosja czy Francja. Z tych też względów do
najczęściej używanych dokumentów przewozowych w polskim handlu zagranicznym należą
kolejowe i samochodowe listy przewozowe. Łatwo…
… TIR z 1956r. , a
nowelizowanych odpowiednio w 1978 i 1975r.)16.
Międzynarodowy kolejowy list przewozowy powinien być zaopatrzony w kolejowy
stempel nadania przesyłki. Stanowi dwustronną umowę pomiędzy nadawcą a przewoźnikiem
(firmą kolejową) i jednocześnie stwierdza on nadanie przesyłki. Ze względu na udział w
11
Zboińska B., op cit, s.19
Mojak J., op cit, s.25
13
Mojak J., op cit, s.25
14
zobacz…
… morskiego zaznaczył się w XV
21
szerzej: Białecki K.P., op cit, s.102
Rymarczyk J., /red/, op cit, s.217 -218
23
Rymarczyk J., /red/, op cit, s.217
24
szerzej: Rymarczyk J., /red/, op cit, s.218-219
22
w., kiedy to omijając Imperium Tureckie zaczęto handlować bezpośrednio z Indiami. Nowy
rozdział w historii międzynarodowych kontaktów handlowych otworzyło odkrycie Ameryki
przez Krzysztofa Kolumba…
… sobie wyobrazić, jak
musiałaby wyglądać giełda towarowa, gdyby każdy musiał dostarczyć tam towar (np. każdy
rolnik musiałby dostarczyć tam swoją pszenicę, rzepak czy wieprzowinę). Z pewnością
zajmowałaby obszar kilkunastu hektarów. Z drugiej strony taka forma ograniczała by
możliwości skutecznego zawierania transakcji (np. ze względu na potrzebę zbadania jakości
towaru, negocjacje itp.). W znaczący…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)