NICCOLO MACHIAVELLI (1469 - 1529) ateista, należy do pierwszego pokolenia pisarzy oświecenia, z kultury antycznej bierze empiryzm i realizm polityczny; relatywizm, utylitaryzm; wszechświat jest odwieczną harmonią dobra i zła; państwa upadają i powstają cyklicznie; władza musi znać naturę i mechanizmy życia społecznego, ludzie są poddani Fortunie i Virtu, których wpływ jest zależny od aktywności i możliwości jednostki; ludzie są bardziej skłonni do złego, są chciwi, presja życia ich uszlachetnia; dobry władca nie może rządzić wbrew naturze swoich poddanych, kondycja narodów przedstawia się na sinusoidzie; włoskiej anarchii może pomóc tylko silna władza absolutna, wybitna jednostka; nowy ustrój musi bezwzględnie rozprawić się ze swoimi wrogami, nie patrząc na moralność; polityka nie ma nic wspólnego z moralnością, kryterium jest skuteczność; byłoby doskonale, gdyby władca był dobry i łagodny ale w niemoralnej epoce nie można być moralnym; w praktyce hojność prowadzi do wzrostu podatków, łagodność do buntu, poddani powinni bać się księcia; terror i niepopularne decyzje powinny być aplikowane łącznie, zaś dobrodziejstwa i ustępstwa rozłożone w czasie; władca powinien zachowywać pozory, szpetne uczynki zrzucać na podwładnych; książę tępi tylko tych, którzy mu zagrażają, nie uciska niepotrzebnie ludu, dba o równowagę społeczną; religia (powinna być państwowa) jest pożyteczna gdy kształtuj cnoty obywatelskie; rządy absolutne są stanem przejściowym, ustrojem stabilnym i trwałym jest republika, wzorowana na rzymskiej (elementy monarchiczne, arystokratyczne i demokratyczne), gwarantuje praworządność i wolność; państwo jest jedynym ustawodawcą, za prawem stoi siła, narodowa armia.
Państwo
1) cykliczny rozwój państw - bo osiągają dno upadku;
2) trwałość ustroju - równowaga ekonomiczna między klasami; trwałość rządów - cnoty obywateli; religia państwowa; 3) albo republika, albo jednowładztwo, najlepsza republika mieszana (monarysdem); rządzenie w ręku bogatej burżuazji; wyższość republiki nad monarchią; 4) wszystkie prawa, instytucje, sojusze gwarantowane siłą narodowego wojska; 5) każdy nowy porządek utrwali jedynie władza jednostki (silna), nie skrępowana ani prawem, ani moralnością; władza okresu przejściowego; okrucieństwo w odpowiednim czasie i rozmiarach - cnotą;
Machiavelii był przekonany, że jeżeli będziemy studiowali historię to możemy trafnie ocenić to co będzie w przyszłości. Studiowanie abstrakcyjnych idei (moralności, sprawiedliwości) jest bezpłodne, wg niego należy obserwować rzeczywistość i z niej wyciągać wnioski. Receptą dobrego obserwatora, dobrego polityka powinna być dewiza: nie słuchaj tego co ludzie mówią, patrz co ludzie robią. Jego metoda to indukcja wiodąca od faktów do uogólnień, od szczegółów do ogółu
(…)
… i takim człowiekiem powinien być władca.
Zadania władcy według Machiavellego.
1) Władca musi być skuteczny w dążeniu do dobra interesu państwa (racji stanu) a także musi umieć uchronić je przed upadkiem, a żeby to osiągnąć:
2) musi na wstępie rozprawić się z wrogami,
3) musi być lisem i lwem,
4) musi być realistą: mieć wyczucie tego, co wykonalne, a co nie; umieć odróżnić to, co przypadkowe…
… kontrowersyjnych pisarzy czasów nowożytnych. Już w połowie XVI w. jego obraz spalono symbolicznie na stosie. Papież Paweł IV oficjalnie potępił jego dzieła, a sobór w Trydencie umieścił je na indeksie. Jego najlepsze dzieła: „O sztuce wojennej” , „Rozważania nad pierwszymi dziesięcioma księgami Tytusa Liwiusza” , „Książe”.
Uważał, że ludzie z natury są źli i podstępni.
Podstawą wnioskowania jest doświadczenie - rezultat obserwowania rzeczywistości. Kontemplowanie abstrakcyjnych idei dobra i sprawiedliwości jest niepotrzebnym balastem. Dla praktyki liczy się nie to co chciałoby się robić, ale to co faktycznie ludzie czynią.
Machiavelli twierdził, że wszechświat jest odwieczną harmonią. Podobnie planeta ziemska. Dobro i zło równoważą się tu.
Państwa powstają w cyklicznym rozwoju tj. spadają na dno, a gdy już niżej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)