Doktryny prawa natury

DOKTRYNY PRAWA NATURY wspólna cecha kodyfikacji XVIII w. - filozofia nowożytnego prawa natury jako podstawa ideologiczna, wpływ zarówno na treści jak i stronie formalnej kodeksów
odwoływanie się do pewnych stałych, niezmiennych, uniwersalnych wartości - wyraz szukania ideałów o charakterze absolutnym filozofia prawa natury zajmowała ważne miejsce w doktrynach polityczno-prawnych starożytności i średniowiecza - każda epoka nadawała specyficzne treści
prawo rzymskie Cycero ujmował je jako prawo, które jest udziałem wszystkich ludzi, stałe i wieczne
kodyfikacja justyniańska - odnosiła je do takich kwestii jak małżeństwo czy wychowanie dzieci
średniowiecze - św. Tomasz z Akwinu prawo boskie - nie można go do końca poznać;
prawo naturalne - udział prawa wiecznego w rozumnej naturze ludzi; rozumna skłonność człowieka do czynienia dobra, a unikania tego co złe
prawo ludzkie - powinno powstrzymywać ludzi przed złym postępowaniem ważność prawa pozytywnego zależy od zgodności z ogólnymi nakazami lex naturalis, które są wyprowadzane przez udział rozumu ludzkiego w lex aeterna
prawo natury epigonów scholastyki - teologowie katoliccy w Hiszpanii, tzw. szkoła w Salamance (Francisco de Vitoria, Francisco de Suares) - przeciwstawianie się podbojowi i siłowemu podporządkowaniu pogańskich plemion indiańskich; szukanie rozwiązanie w rzymskim ius gentium; wszystkie państwa wiąże wspólny naturalny porządek
XVII i XVIII w. - prawo natury jako s ystem filozoficzno-społeczny mieszczaństwa walczącego z feudalizmem , walka ze starym ładem w imię zwycięstwa rozumu i naturalnej sprawiedliwości
w krajach ze słabym mieszczaństwem kierunek prawa natury jako program oficjalnych reform w dziedzinie polityki legislacyjnej
kształtowana w czasach postępu nauk przyrodniczych (wiek Bacona, Newtona, Kartezjusza i Pascala) - warunkowało to jej treść i metodę
kult matematyki i wiedzy ścisłej - przenoszenie ich na grunt badań nad społeczeństwem
człowiek jako cząstka wielkiego mechanizmu Natury, prawa natury podstawą nowego porządku społecznego
krytyka feudalnej nierówności i niesprawiedliwości społecznej, przywilejów szlacheckich, poddaństwa chłopów, skrępowania własności i innych przejawów „gotyckiego barbarzyństwa” jako niezgodnych z rozumem i porządkiem naturalnym
ludzie w stanie natury byli wolni i równi, obdarzeni „przyrodzonymi” prawami idee egalitaryzmu i liberalizmu w dziedzinie prawa prywatnego oraz humanitaryzm i bezpieczeństwo prawne w dziedzinie prawa karnego
powstanie szkoły nowożytnego prawa natury - wiązane z postacią Hugona Grotiusa (1583-1645)
holenderski prawnik, polityk i filozof

(…)

… konkretny cel publiczny
sformułowanie katalogu stałych prawideł wynikających z natury człowieka
zasada nienaruszalności własności prywatnej
obowiązek dotrzymywania umów (pacta sunt servanda)
obowiązek wynagrodzenia wyrządzonej szkody
nienaruszalność własności jednostki
obowiązek ukarania sprawcy przestępstwa
Samuel Pufendorf (1632-1694) - „O prawie natury”
umowa społeczna jako wyłączna podstawa świeckiego…
... zobacz całą notatkę