W pedagogice społecznej jako wartość określana jest kategoria dobra wspólnego. Pedagogika
społeczna przyjmuje że człowiek jest istotą społeczną i kształtuje się w relacjach z drugim
człowiekiem. Człowiek kształtuje również środowisko w którym żyje, ma duży wpływ na to
środowisko, i to w jaki sposób funkcjonuje w środowisku ma duże znaczenie dla rozwoju człowieka i
środowiska = umiejscawia to kategorie dobra wspólnego, które zawsze odnosi się do środowiska i
człowieka.
POCZĄTKI KATEGORII DOBRA
- dobro wspólne funkcjonowało już w starożytności – pojęcie dobra po raz pierwszy pojawiło się u
Platona, który rozumiał dobro wspólne jako wspólny pożytek. W starożytnym Rzymie dobro wspólne
określano pomyślność społeczeństwa.
Kategoria dobra wspólnego rozwinęła się wraz z rozwojem chrześcijaństwa. Jako pierwszy tematykę
dobra wspólnego podjął św. Augustyn, który uważał go jako pokój i uporządkowaną zgodę.
Kategorię rozwinął św. Tomasz z Akwinu, który opracował dobro wspólne na przykładzie modelu
świata. W modelu tym dobrem najwyższym, dobrem wspólnym był Bóg. W tym dobrze najwyższym
(Bogu) mają udział wszyscy ludzie, członkowie danej grupy społecznej. Dobrem wspólnym określił
również ład wszechświata. I porządek społeczeństwa, który realizowany jest przez działanie
pojedynczych ludzi, jednostek, które szukają i zmierzają do szczęścia, a także zmierzają do stworzenia
idealnej grupy społecznej. Wg niego dobro wspólne rozumiane jest jako społeczna zasada moralna,
która obowiązuje zawsze ponad konkretnym czasem i miejscem – pierwsza zasada uniwersalna.
DOBRO WSPÓLNE MOŻNA ROZPATRYWAĆ NA 2. POZIOMACH:
1.
ONTOLOGICZNY – dobro wspólne należy rozumieć transcendentalnie – dobrem wspólnym
ostatecznym jest Bóg i ład kosmosu – to dobro, które należy do każdego.
2.
ANTROPOLOGICZNY – dobrem wspólnym jest dobro ludzkości albo dobro konkretnej
społeczności – takie rozumienie trwało bardzo długo, mało kto zajmował się tą kategorią. Rozwój tej
kategorii nastąpił na przełomie IX – XX w., pojawiły się do niego nowe podejścia. Najważniejszą
kwestią w nowym (dobrze wspólnym) rozumiewaniu jest to, że każdy człowiek, każda jednostka
współtworzy dobro wspólne i ma swój udział w nim, a także może z niego korzystać. Każda jednostka,
człowiek ma możliwość tworzenia jakości życia w grupie, kulturze politycznej, gospodarczej,
ekonomicznej. Ma możliwość wprowadzania zasad, norm społecznych, które regulują życie społeczne
– tak więc każdy współtworzy dobro, z którego możemy korzystać.
(!) WSPÓŁCZESNE STANOWISKA DOBRA WSPÓLNEGO:
•
Podejście indywidualistyczne (liberalistyczne) – w podejściu tym kategoria dobra wspólnego
jest bardzo często omijana albo ograniczona do wartości materialno-ekonomicznych. W tym
podejściu ludzie SA nastawieni na posiadanie, na to żeby mieć, akcentują się w nim prawa jednostki:
prawo do życia, prawo do nauki, posiadania. Pomniejsza się społeczne zobowiązanie jednostki, co
może doprowadzić do ukształtowania się postaw aspołecznych. W podejściu tym wartości, normy,
zasady są bardzo często relatywizowane.
•
Podejście kolektywistyczne – dobro wspólne ma tu bardzo duże znaczenie, kładzie się tu
nacisk na nie co może doprowadzić do wypaczenia tej idei. Podkreśla się dobro struktur społecznych
(dobro organizacji ekonomicznych, politycznych) – ważniejsze jest dobro systemu a nie jednostki.
•
Podejście personalistyczne – dobro wspólne ma 2. Podstawowe kierunki:
Element wewnętrzny – który nastawiony jest na integralny, całościowy rozwój osoby ludzkiej
i rozwój tych wartości, które są do tego potrzebne.
Element zewnętrzny – na ten element składają się instytucje, struktury, warunki
ekonomiczne i społeczne, które Są niezbędne do realizacji dobra wspólnego.
W podejściu personalistycznym dobrem wspólnym jest człowiek oraz warunki, które umożliwiają
prawidłowy jego rozwój. Dobrem są również wartości, gdyż bez wartości i norm trudno mówić o
rozwoju człowieka.
ZASADY związane z kategorią dobra wspólnego w pedagogice społecznej, które są ważne dla
funkcjonowania społeczeństwa:
1.
Zasada pomocniczości – każdemu należy się tyle ile potrzebuje dla własnego rozwoju, aby
pozyskac pewne umiejętności, wiedzę. Potrzeba tyle, aby każdy w przyszłości mógł być samodzielny.
2.
Zasada solidarności społecznej - grupa społeczna jest odpowiedzialna i zobowiązana do
pomocy innym członkom grupy społecznej.
(!) CECHY/WŁAŚCIWOŚCI DOBRA WSPÓLNEGO wg J. MARITAINA:
•
Dobro wspólne powinno być podstawą władzy społecznej i ta władza powinna czuwać nad
realizacją dobra wspólnego - dobre jest władza wybrana w sposób demokratyczny i to władza
powinna dbać o to, aby to dobro, które wytwarzamy mogło być udziałem wszystkich.
•
Dobro wspólne powinno być rozdawane – warunki do życia, które są tworzone SA tym
dobrem wspólnym - razem pracujemy db. Ws. I każdemu z nas powinno zależeć na tym, aby dobrze
nam się żyło
•
Dobro wspólne powinno być etycznie godziwym – uczucie wypracowane przez nas wszystkich
- wszyscy wspólnie musimy pracować na dobro wspólne, aby wszyscy razem mogli z niego korzystać.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)