To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
DEZINTEGRACJA OPTYMIZMU HISTORIOZOFICZNEGO
Irracjonalizm i pesymizm historiozoficzny (krytyki zasady postępu) w myśli społecznej przełomu XIX i XX w.
Opozycja wobec poglądów dominujących w I poł. XIX w. Atakowano: kult nauki, zasadę determinizmu, prymat celów ogólnych nad indywidualnymi.
Krytyka przekonania o postępie dziejowym i występujących w historii obiektywnych tendencjach, prawidłowościach.
Krytycy zasady zasady postępu: Jakub Bruckhart, Georges Sorel, Vilfrido Poreto, a także Dilthey, Georg Simmel, F. Nietzsche. Opozycja wobec zasady postępu odbywała się w kontekście krytyki ustroju kapitalistycznego i zjawisk społecznych jakie niósł on ze sobą: mechanizacja pracy, uniformizm kulturowy.
Zarzuty wobec teorii postępu dotyczą:
jej wpływu na historię
jej funkcjonowania w życiu społecznym i kulturowym
krytyki założeń teoretycznych i metodologicznych Ad. 1 konsekwencje dla dziejopisarstwa.
W ocenach czasów minionych w teorii postępu występuje jedno kryterium; jeden okres historyczny, jako spełnienie doskonałości i szczytowy punkt rozwoju. Umieszcza się go w przyszłości, jako pożądany cel dziejów, wszelkie inne okresy rozpatruje się jedynie jako szczeble wiodące do tego celu.
Schemat ten uznaje się za ... . Protestuje się przeciw zasadzie postępu w imię wszechstronnej oceny minionych dziejów. Wiąże się z tym próba rehabilitacji epok, uznanych za wsteczne i obrona wartości tradycyjnych.
krytykowano pogląd o możliwości urzeczywistnienia ideału, a w konsekwencji możliwości zakończenia procesu dziejowego, gdyż dzieje są stałą zmienną, ruchem.
Występowano przeciwko poszukiwaniu w dziejach porządku przemian, „planu dziejów” - złudne nadzieje przewidywania przebiegu wydarzeń. Postulowano niepowtarzalność wydarzeń, nieznajomość sił kształtujących dzieje.
Ad. 2
teoria postępu była przyczyną optymizmu historycznego, jako złudnej nadziei na likwidację wszelkich konfliktów i sprzeczności; nadziei na osiągnięcie stanu idealnego jedynie dzięki procesowi dziejowemu. Obwiniano tę zasadę o paraliżujący wpływ na działalność ludzi, którzy wierząc w postęp przyjmują pasywną postawę.
zarzucano, że służy usprawiedliwieniu wszelkiej niegodziwości jako historycznej konieczności
Ad. 3
Próby przedstawienia ideału jako uniwersalnego są złudne, każdy bowiem ideał uważano za ekspansję jednostkowych lub grupowych przekonań. Ideały są ekspansją indywidualnych postaw.
podważano przekonanie o istnieniu ogólnego, ponadindywidualnego podmiotu dziejów ludzkości bądź jakiegoś absolutu.
(…)
… dobro, mogą być różne dobra.
Optymizm podważano jako wyraz linearnego postępu. Teorie postępu były teoriami deterministycznymi, historia podporządkowana była pewny regułom. Pesymiści podkreślali niepowtarzalność procesów historycznych. Trudno odkryć związki przyczynowo- skutkowe. Krytyka demokracji jest wyrazem krytyki zastanego społeczeństwa. Liberalizm stworzył wyidealizowanego człowieka- pojawia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)