To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Demokracja, autorytaryzm, totalizm (1918 - 1945)
I wojna światowa - zwycięstwo demokracji zachodnich
„Więcej demokracji”
Okres powojenny wystawiał demokracje, zwłaszcza „nowe”, na wyjątkowo ciężkie próby kryzysów ekonomicznych, konfliktów narodowych, poczucia pokrzywdzenia „ładem wersalskim”, egoizmu i nieudolności elit rządzących, zamętu ideologicznego. Na tym tle szerzyły się pokusy autorytarne i totalitarne jako łatwa recepta na „zmianę tego wszystkiego” i na szybki sukces.
STARE I NOWE DEMOKRACJE
„Stare” demokracje uznały w r. 1918, że wojna ukazała wyższość instytucji demokratycznych nad „biurokratyczno-militarnymi”, wymagają więc one udoskonalenia, a nie jakiś gruntownych zmian
Liberalizm ekonomiczny. Interwencjonizm państwowy po Wielkim Kryzysie
W WB sukces wyborczy odnieśli konserwatyści (domagali się powrotu do celnego protekcjonizmu), w USA demokraci (metody socjalliberalne, NEW DEAL)
We Francji działanie nie były podjęte, ze względu na liberalny stereotyp myślenia polityków mieszczańskich i z powodu słabości i niestabilności rządów. W 1936r. w wyborach zwyciężyli socjaliści i komuniści - ustawodastwo socjalne
W Szwecji zastosowano metody podobne do USA. W tym kraju praktyka rządów mniejszościowych polegała na szukaniu kompromisów
Po wojnie do rodziny demokratycznej weszły nowe państwa europejskie: Irlandia, Finlandia, trzy republiki bałtyckie, Polska, Czechosłowacja, Jugosławia („Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców”), później Grecja (1924r.) i Hiszpania (1931r.). Także państwa pokonane: Niemcy i Austria
Niemcy
Przyznano prawa wyborcze kobietom, cenzus wieku obniżono do 20 lat, prezydenta wybierano na 7 lat w głosowaniu powszechnym (Reichstag mógł zarządzić referendum w sprawie usunięcia prezydenta)
Reichstag pochodziłz wyborów demokratycznych
Reichsrat miał prawo weta zawieszającego
Rząd, z kanclerzem na czele, ponosił odpowiedzialność polityczną przed parlamentem
W rzeczywistości wzmocniła się pozycja prezydenta
Austria
Tak jak Niemcy, republika federalna
Prezydenta wybierały obie izby parlamentu
Od 1929r. prezydenta wybierano w głosowaniu powszechnym, wzmocniła się jego rola: otrzymał prawo rozwiązywania parlamentu, ograniczone prawa ustawodawcze, zwierzchnictwo nad armią
Korzystanie z cudzych doświadczeń
Stosunek między władzą ustawodawczą a rządem
Stosunek między parlamentem a sądami ( o badanie zgodności ustaw z konstytucją)
Czy wprowadzić sądy administracyjne dla sądzenia sporów między obywatelem a administracją państwową, czy pozostawić to sądom powszechnym?
(…)
… na używanie zorganizowanej przemocy; SS szybko opanowało niemiecką policję państwową i dyrygowało nią
23 marca 1933r. - ustawa o pełnomocnictwach (pogwałcenie konstytucji)
- Prawo rządu do wydawania ustaw
- Blankietowe uprawnienie dokonywania zmian w konstytucji!
Sierpień 1934r. - po śmierci Hindenburga Hitler połączył urzędy prezydenta i kanclerza tworząc instytucję: „Fuhrera i kanclerza Rzeszy”
Reichstag pozostał jako zgromadzenie mianowańców Hitlera
Lipiec 1933r. - NSDAP jedyną partią Rzeszy
Terror - przekształacał społeczeństwo, więzi społeczne
Indoktrynacja przed i po objęciu władzy
TOTALITARYZM STALINOWSKI
Poziom politycznej obłudy - systemy faszystowskie nie stwarzały przepastnego dystansu między doktryną i praktyką
Stalinizm bezczelnie poszerzał przepaść między fasadą polityczną i rzeczywistością…
… polityczną stabilizację, wreszcie - jako agentów obcych sił
Liczne były wspólne idee łączące systemy autorytarne i faszystowskie. Ustrojowe konsekwencje wynikające z tych idei były w poszczególnych krajach zróżnicowane:
Radykalne w Austrii czy Portugalii
Powściągliwe w Hiszpanii za rządów Primo de Rivery, na Wegrzech, w Polsce
Brak monopartii w systemach autorytarnych . Zapleczem władzy rządu nie była wielka monopartia, lecz aparat biurokratyczny i militarny
Relikty ustroju demokratycznego
Nie wszędzie zakazywano działania partii politycznych i likwidowano parlament
Autorytaryzm nie ma totalitarnej ambicji kontrolowania wszystkich pól ludzkiego życia ani roszczeń do monopolu światopoglądowego
Rzadkie przypadki konfliktów ze związkami wyznaniowymi
Posłuszeństwo obywateli (Raczej zakazy i ograniczenia…
…
Wpływ doktryny Marksa (wolność a państwo, rola państwa - trzymanie w karbach wrogów)
Lenin: państwo „bez biurokracji, bez policji, bez stałej armii”. Szybko się okazało, że to niemożliwe. Lokalne rady nie słuchały bolszwickiego rządu w Piotrogrodzie. Rosja nad krawędzią katastrofy
Dwa dziedzictwa: carskiego samodzierżawia i rosyjskiej tradycji rewolucyjnej
Dlaczego miała powstać partia:
Potrzeba…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)