Definicja i rodzaje umów Przez umow ę należy rozumieć zgodne o ś wiadczenie woli co najmniej dwóch stron, którego celem jest wywołanie okre ś lonych skutków prawnych . Umowa jest więc
dwustronną czynnością prawną.
Umowy mogą być klasyfikowane z uwzględnieniem wielu kryteriów. Do
najważniejszych klasyfikacji zaliczyć należy:
1. Podział umów na konsensualne i realne ; do dokonania umowy konsensualnej
wymagane są jedynie zgodne oświadczenia woli (np.: umowa o dzieło, umowa zlecenia),
natomiast w przypadku umów realnych niezbędne jest dodatkowo wydanie rzeczy (np.
umowa składu, umowa komisu).
2. Podział na umowy o skutku rozporz ą dzaj ą cym i zobowi ą zuj ą cym . Umowy
rozporządzające polegają na przeniesieniu, zniesieniu lub obciążeniu prawa majątkowego na
rzecz innej osoby; zmniejszają one aktywa danej osoby (np. zwolnienie z długu, przelew
wierzytelności). Umowy zobowiązujące powiększają pasywa osoby, która zobowiązuje się
względem innej osoby do świadczenia. Znakomita większość umów w obrocie gospodarczym
ma charakter zobowiązujący. Wiele z nich jest umowami o podwójnym skutku ,
zobowiązująco-rozporządzającym. Są to takie umowy zobowiązujące, które w ostatecznym
rozrachunku prowadzą do rozporządzenia (np. sprzedaż, dzierżawa, darowizna) (J. Gajda, Z. Gawlik: Podstawy prawa cywilnego. Cz ęść ogólna, Warszawa 2003) 3. Podział na umowy jednostronnie i dwustronnie (wielostronnie) zobowi ą zuj ą ce .
W umowach jednostronnie zobowiązujących obowiązek świadczenia spoczywa tylko na
jednej stronie (np. darowizna). W przypadku umów dwustronnie (wielostronnie)
zobowiązujących obowiązek świadczenia spoczywa na obydwu (wielu) stronach (np.
sprzedaż, umowa spółki cywilnej). Szczególnym rodzajem umów dwustronnie
zobowiązujących są umowy wzajemne. Specyficzna cecha takich umów polega na tym, że
świadczenie jednej strony musi być odpowiednikiem świadczenia drugiej strony. Przyjmuje
się, że świadczenie jest odpowiednie, gdy wedle oceny stron, świadczenia ich są względem
siebie równowartościowe. (Z. Radwa ń ski: Zobowi ą zania - cz ęść ogólna, Warszawa 1995) 4. Podział umów na kauzalne i abstrakcyjne . Umowy kauzalne (przyczynowe) to
takie, w których świadczenia muszą mieć jakąś podstawę prawną. W czynnościach
abstrakcyjnych (oderwanych) podstawa świadczenia nie ma znaczenia dla ważności
zobowiązania. Zasadą jest reguła kauzalności. Zobowiązania abstrakcyjne można zaciągać
tylko w przypadkach wyraźnie w ustawie wskazanych (np. weksel, czek, przekaz).
(…)
… wskazanych (np. weksel, czek, przekaz).
5. Podział umów ze względu na przedmiot świadczenia. Wyróżnia się tu umowy:
2
- o świadczenie rzeczy (np. sprzedaż, najem, pożyczka)
- o świadczenie usług (np. umowa zlecenia, umowa agencyjna)
- mieszane, których treść obejmuje zarówno rzecz jak i usługę (np. umowa
hotelowa - pokój i sprzątanie) (R. Seidel: Elementy prawa, Poznań 2005).
6. Podział umów na nazwane i nienazwane. Umowy nazwane to takie, których
essentialia negoti , czyli elementy istotne, objęte są przepisami ustawy, nawet o charakterze
dyspozytywnym (np. sprzedaż, zamiana, darowizna, zlecenie itp). Umowy nienazwane są
przejawem stosowania zasady swobody umów, ich treść jest ukształtowana całkowicie przez
strony umowy, nie znajduje odzwierciedlenia w żadnych przepisach ustawowych (np. umowa
factoringu). Wiele umów, które dzisiaj są umowami nazwanymi funkcjonowało początkowo
w obrocie jako umowy nienazwane. Ze względu na popularność pewnych umów
ustawodawca decyduje się czasami na objęcie ich regulacją ustawową. W taki sposób doszło
do uregulowania m. in. umowy kontraktacji, dostawy, dożywocia a ostatnio leasingu.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)