Człowiek, tradycja i rozum w Jaspersowskiej filozofii egzystencji
KARL JASPERS (1883-1969)
(na podstawie: Filozofia egzystencji)
Świat filozofii egzystencji, podobnie jak hermeneutyka, wspiera i uzupełnia przekonania pedagogiki kultury. Wspólne przekonania: człowiek tworzy samego siebie w samodzielnym działaniu wspieranym tradycją (życie jako zadanie), nie jest egzemplarzem tylko niepowtarzalną osobą w ciągłym ruchu stawania się, autorytet jest osobistym wyborem i w końcu zostaje przełamany i przezwyciężony.
Jako przykład - tezy Jaspersa o człowieku, autorytecie, rozumie i wolności, dziedzinach żywo interesujących pedagogów kultury.
Człowiek
- Istota człowieka nie zawiera się w jakimś dającym się raz na zawsze ustalić ideale, lecz dopiero w jego nieograniczonym zadaniu: wypełniając je, człowiek dociera do źródła, z którego wyszedł i do którego powraca (czyli do transendencji: absolutu, Boga). Filozofowanie jest drogą budzenia tego wspomnienia, dzięki któremu powracamy do źródła. - Jeśli nic nie wychodzi mi naprzeciw, jeśli nie kocham, jeśli dzięki mojej miłości nie wychodzi na jaw to, co jest, jeśli nie staję się przez to sobą, to pozostaję w końcu istnieniem, którego można użyć w końcu tylko jako surowca. - To, kim autentycznie jestem, nigdy nie jest czymś co posiadam, ale pozostaje zawsze tym, czym mogę być. Gdybym wiedział, kim autentycznie jestem, to nie byłbym sobą, gdyż uprzytamniam sobie siebie jako zadanie, a nie jako byt już gotowy, zakończony.
Autorytet - tradycja
- Autorytet jest dla nas tym, co historyczne i przeszłe w teraźniejszości, przemawia w obrazach i symbolach, instytucjach, prawach i systemach myślowych, osadzając w dziejach tę niepowtarzalną teraźniejszność, którą ja jestem. Autorytet jest więc wspierającą mnie przeszłością, tradycją.
- Proces stawania się wolnym w autorytecie: Człowiek wzrasta wśród tradycji, autorytetu. Następnie dojrzewając uobecnia siebie. Treści autorytetu ożywają, gdy staną się jego własne. Inaczej pozostaną obce - przeciw nim występuje pierwsza wolność, której zależy na byciu sobą. Jednak wolność dojrzewa, a w człowieku zwolna odzywa się osobista prawda, której będąc wolny, trzyma się nawet wbrew wymogom autorytetu, który kiedyś pomógł mu tę prawdę w sobie wytworzyć.
- Prawda jest nieustannie wytwarzana przez człowieka i tradycję w ruchu przezwyciężania autorytetu. A zatem prawda istnieje w czasie, jest dziejowa - i dlatego stale jest zadaniem.
Rozum
- Rozum to coś więcej niż intelekt. Intelekt jest raczej narzędziem rozumu.
(…)
….
Rozum
- Rozum to coś więcej niż intelekt. Intelekt jest raczej narzędziem rozumu.
- Rozum jest totalną wolą komunikacji. Zwraca się ku wszystkiemu, co może stać się językiem, ku wszystkiemu, co jest, i chce to uchronić. Rozum poszukuje jedni (wizji świata, światopoglądu) dzięki rzetelności - która, w odróżnieniu od fanatyzmu prawdy, jest bezgranicznie otwarta i czeka na pytania. Oraz dzięki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)