Cynicy Sokrates miał takich m.in. uczniów: Ksenofonta, Arystypa, Antystenesa, Euklidesa , Fedona i Platona. Prócz Ksenofonta, który został historykiem, pozostali założyli szkoły filozoficzne. Antystenes (V/IV w. p. Chr.) był twórcą szkoły cyników . Przez długie lata słuchał sofisty Gorgiasza, zanim przystąpił do uczniów Sokratesa. Mówiąc zatem o poglądach cyników trzeba mieć też na uwadze, że wywodzą się one nie tylko z myśli tego ostatniego.
Antystenes podziwiał u Sokratesa zdolność panowania nad sobą, siłę ducha, wytrzymałość na krytykę, wolność, zinterpretował też naukę tego ostatniego jako doktrynę wolności i wyzwolenia od świata materialnego i powierzchownych wartości. Przejął sokratejską definicję człowieka, zmodyfikował zarazem etyczny intelektualizm. Owszem, twierdził Antystenes, cnota (doskonałość moralna) wystarcza do szczęścia, cnoty można się nauczyć (zgodnie z tym, co głosili sofiści), a raz zdobyta pozostaje w człowieku na zawsze. Jednakże mimo że cnota jest wiedzą, jak twierdził Sokrates, to nie może opierać się na teoretycznej nauce. Zdaniem twórcy szkoły cyników cnota przejawia się w czynach, nie w słowach . Nie powinniśmy niczego potrzebować, jakakolwiek bowiem przyjemność jest złem. Niechby raczej zmysły postradał, niż miał odczuwać rozkosz , twierdził Antystenes. Uważał że zarówno przyjemność, jak i dążenie do niej uprzedmiotawiają człowieka. Dążąc do przyjemności, uzależniamy się od rzeczy, które nam jej dostarczają , a przez to przestajemy być istotami wolnymi, decydującymi o samych sobie. Według Antystenesa nie powinniśmy też dążyć do sławy, zaszczytów, pochlebnych opinii . Sformułował on doktrynę indywidualizmu etycznego : człowiek ma się doskonalić samodzielnie, nie oglądając się wcale na to, co czynią inni . Mędrzec postępuje nie wedle praw stanowionych, lecz wedle praw cnoty , twierdził. Było to więc nastawienie antyspołeczne i antypolityczne (do tego nawiązywali inni cynicy). Największy nacisk kładł na wysiłek, trud, zmaganie się człowieka z przyjemnościami, trud odrywania się od bogactw i rzeczy, rezygnowania z dobrej opinii, przeciwstawiania się prawom tylko stanowionym, a niemającym podstaw w cnocie. Trud moralny to dobro. Uczniem Antystenesa był Diogenes z Synopy (V/IV w. p. Chr.), który zradykalizował myśl mistrza cyników. Negował zasadność istnienia społeczeństwa, proponował znieść instytucję małżeństwa i państwa. Twierdził, że większość ludzi pozbawiona jest rozumu: wystarczy nieco odmiennie się zachowywać, a już cię mają za szaleńca. Chodził z lampką po mieście, tłumacząc, że „szuka człowieka”. Zamieszkiwał beczkę, żył w ubóstwie, zachowywał się prowokacyjnie, szydził z obłudy i głupoty ludzkiej. Na pytanie, skąd pochodzi, odpowiadał, że jest „obywatelem świata” (
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)