To tylko jedna z 9 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rozdział XV. Charakterystyka stosunków gospodarczych i rozwój terytorialny państw od XVII do XX wieku. 1. Zróżnicowanie ekonomiczne Europy w okresie poprzedzającym pojawienie się państwa nowożytnego. Kapitalizm pojawił się najwcześniej w Anglii i Niderlandach już w okresie feudalizmu w bankowości, handlu i przemyśle. Wiedza techniczna rozpowszechniana była przez migrację ludności (zwłaszcza rzemieślników) prześladowaną za przekonania religijne.
Manufaktury - zakłady, gdzie w jednym pomieszczeniu i pod jednym zarządem skupiali się rzemieślnicy w celach produkcyjnych. Cechy: - praca ręczna, później zmechanizowana, - podział i specjalizacja pracy, - zaspokajały zapotrzebowanie zwłaszcza na produkty branży metalowej i włókienniczej Akumulacja kapitału : - wynik handlu zamorskiego (protekcjonizm) i europejskiego, - spekulacji papierami wartościowymi - rozwoju banków - rozwoju oszczędności i kalkulacji u mieszczaństwa
Zmiany w rolnictwie angielskim: - likwidacja małych gospodarstw i rozwój dużych farm - hodowla owiec i produkcja wełny - farmy powstawały w wyniku zagarniania i ogradzania przez szlachtę ziem gminnych użytkowanych dotąd wspólnie. Skutki praktyki ogradzania: a) chłopi musieli zatrudniać się w manufakturach, gdyż sami nie mogli się utrzymać b) część chłopów uzyskała swobodę gospodarowania i bogaciła się c) rozwarstwienie wśród mieszkańców wsi d) nowe, duże gospodarstwa zatrudniały pracowników najemnych i produkowały często jednorodne artykuły przeznaczone na rynek Gospodarka folwarczna (na wschód od Łaby): - powiększanie już dużych gospodarstw, - coraz większa pańszczyzna - rozwój folwarków - szlachta wypracowywała nadwyżki finansowe i lokowała je w przemyśle - państwo organizatorem pracy manufakturowej
2. Rewolucja przemysłowa - gwałtowne przemiany gospodarcze, przewrót techniczny - produkcja masowa, przewrót ekonomiczny - zmiany w organizacji produkcji i zasadach kalkulacji; powstanie przemysłu fabrycznego i nowoczesnej cywilizacji technicznej. Anglia: - wpływ rewolucji w rolnictwie - zapotrzebowanie na produkcję przemysłową za granicą (głównie w koloniach) - nagromadzony kapitał - mobilność siły roboczej - zasada wolności produkcji i handlu - rew. przem. wpłynęła na podobne przemiany w innych krajach np. Francji, Belgii, USA, Niemczech, Austrii i Rosji. - zmechanizowanie pracy - duża ilość zakładów zatrudniających pracowników najemnych - wzrost wydajności pracy - pojawiło się zróżnicowanie w rozwoju państw, - obniżenie kosztów produkcji - industrializacja
Francja: - wpływ rewolucji w Anglii, rew. burżuazyjnej we Francji i przemian z okresu Napoleona, - chłopi uzyskali ziemie na własność - brak systemu własności wspólnej mieszkańców gmin
(…)
… kapitału
Znalezienie nowych źródeł surowców
Opanowanie ważnych punktów strategicznych
Anglia:
- 1870 - kumulacyjny moment ekspansji kolonialnej
- do kolonizacji Australii używano przestępców, po 1825 - szybki napływ ludności wolnej
- liberalna polityka kolonialna (np. autonomia Kanady, równość rasowa Anglików i Hindusów)
- po 1875r. - okupacja wojskowa Egiptu, bazy wojskowe nad Morzem Czerwonym…
…
- grupa robotników najemnych uformowała się z rzemieślników i drobnych chłopów
- zatrudniali się w fabrykach i zakładach nowego typu
- wraz z koncentracja przemysłu nastąpiła koncentracja ludności w ośrodkach przemysłowych (urbanizacja)
- rozwój ruchu robotniczego (pracodawcy swobodnie ustalali czas pracy i płace - stąd ucisk robotników)
- zatrudniano także kobiety i dzieci
- najgorsze warunki mieli…
… - (1836-48) ruch robotniczy, pierwszy niezależny od mieszczaństwa, dążył do demokratyzacji Anglii, - czartyzm wywarł wpływ na rozwój org. robotniczych na kontynencie,
- podzielony na nurt ugodowy (wygrał) i rdykalny
- 1837 - „Karta Ludu” - postulaty wprowadzenia powszechnego prawa wyborczego, stworzenie możliwości wchodzenia do Parlamentu przedstawicieli robotników
- 1839 - Parlament odrzucił Kartę Ludu; podobnie odrzucono w 1842 drugą kartę i trzecią z 1848.
- 1848 - załamanie się czartyzmu - 1864 - Międzynarodowe Stowarzyszenia Robotników (I Międzynarodówka) - Anglia miała postępowe ustawodawstwo społeczne (ubezpieczenia) - 1900 - powstanie Partii Pracy
Kontynent:
- ruch robotniczy miał postać działalności konspiracyjnej przeciwko władzy państwowej
- represjonowano wystąpienia rewolucyjne
- późno…
…:
Ogólnokrajowe Stowarzyszenie Czartystów (1840 - Anglia)
Powszechny Niemiecki Związek Robotniczy (1863)
Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Niemiec (1869)
- II Międzynarodówka - w skład weszły wszystkie europejskie partie socjalistyczne i socjaldemokratyczne
Rosja:
- „Wyzwolenie Pracy” - kierownictw w ruchu robotniczym (G. Plechanow)
- 1903 - Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji
USA:
- niezłe warunki…
… XX
6.1 Liberalizm
- liberalizm łączył się z innymi ideologiami
- celem dalszy rozwój demokracji
- szukano sposobów na rozwiązanie konfliktów społecznych i gospodarczych
Liberalizm demokratyczny:
- Aleksis de Tocqueville - teoria społeczeństwa masowego, konieczność decentralizacji władzy
- John Stuart Mill:
Należy określić granice działalności rządu
Nie można krępować rozwoju indywidualności
Władza…
… uzyskali ziemie na własność - odszkodowania (na wzór Prus)
- połowę właścicielom płaciło państwo i połowę chłopi (dla nich spłatę rozłożono na 20 lat)
Rosja:
- system czynszowy jedynie w guberniach północnych (w pozostałych - stosunki poddańcze)
- w najlepszej sytuacji byli chłopi będący poddanymi państwowymi
- reforma wiejska Aleksandra II powodowana była kryzysem gospodarczym po wojnie krymskiej…
… powinno ingerować w życie gospodarcze i społeczne, powinno być aktywne, dać warunki do realizowania wolności jednostki
- podatki instrumentem sprawiedliwego podziału dóbr
- społeczny charakter własności
- J. S. Mill prekursorem
Liberalizm konserwatywny
- Herbert Spencer - przeciwnik interwencjonizmu państwowego
- przeciwny radykalnemu rozwojowi demokracji
- prawa i wolności wywodzą się z tradycji
6.2 Społeczna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)